| تفسیر قرآن کریم 2 |
|
به نام خداوند بخشنده مهربان
اولين مفسّران قرآن كريم: يكي از مهمترين وظايفي كه از جانب خداوند متعال به پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم و اگذار شده، تبيين و تفسير قرآن كريم است.
خداوند اين وظيفه خطير را در آيه زير بيان مي فرمايد:
بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ(44) ]از آنها بپرسيد كه[ از دلايل روشن و كتب]پيامبران پيشين آگاهند[ و ما اين ذكر]قرآن[ را بر تو نازل كرديم، تا آنچه به سوى مردم نازل شده است براى آنها روشن سازى و شايد انديشه كنند(44) سوره مباركه نحل ، آيه 44
لذا پيامبر اکرم صل الله عليه و آله و سلم نخستين كسي است كه به تفسير آيات قرآن كريم پرداخته و در طول عمر شريف خود بر اين امر اهتمام ورزيده است و در پاسخ به سؤال صحابه، بسيارى از مفردات و تعبيرات قرآنى را تفسير فرموده اند.
* توضيح: در كُتُب "احاديث فريقين" و نيز در "اتقان" از جلال الدين سيوطى نمونه هاى بسيارى از تفسير نبوى منقول است.
برترين مفسّران قرآن كريم پس از رسول الله صل الله عليه و آله و سلم پس از حضرت رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم، بزرگترين قرآن شناس، حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام است و تـفـسير بعضى از صحابه مانند "ابن عباس" و بعضى از مؤمنان مانند "مجاهد" علاوه بر آنكه در كتاب "تفسير طبرى" - به نحو پراكنده - محفوظ است، اما جداگانه هم به چاپ رسيده است.
اقسام روشهاي تفسير تفسير قرآن كريم به دو روش صورت مي پذيرد كه روش دوم نيز انواع مختلفي دارد كه جداگانه به تعاريف آنها اشاره مي شود. به نمودار ذيل توجه كنيد:
تعاريف: الف) روش تفسير به مأثور(نقلي) روشي است كه در آن از اثر و نقل استفاده مي شود كه اين اثر مي تواند از آيات قرآن كريم باشد يا از كلام امامان و معصومين عليه السلام و يا از كلام صحابه و پيروانشان. ب) تفسير كامل(اجتهادي) روشي است كه در آن مفسّر در تفسير آيات قرآن کریم از خِرد و عقل استفاده مي كند و با مذاق هاي مختلف و گرايشهاي متفاوت به قرآن کریم مينگرد.
انواع و اقسام تفاسير كامل يا اجتهادي شامل: 1.تفسير ادبي در اين روش مفسّران با گرايش به مباحث ادبي و نحوي به تفسير اجتهادي قرآن کریم ميپردازند.
2.تفسير بلاغي و بياني مفسّران با گرايش به جنبه بلاغي عبارات و كلمات قرآن و ساختار و اساليب كلام مانند كنايه، تشبيه، تمثيل و... به تفسير قرآن كريم ميپردازد.
3. تفسير لغوي در اين روش اهتمام غالب مفسّران به شناخت و اجتهاد در لغات و ريشه و اشتقاق قرآن كريم است.
4. تفسير فقهي در تفسيرهاي فقهي، همّت و اجتهاد بيشتر مفسّران، به شناخت و دريافت احكام فقهي الهي از آيات قرآن است.
5. تفسير كلامي در اين روش مفسّران با سبك و گرايش كلامي بر اساس مكتب خود به تفسير آيات قرآن کریم ميپردازند.
6. تفسير فلسفي در اين تفسير، مفسّر با گرايش و مذاق فلسفي به تفسير قرآن كريم ميپردازد.
7. تفسير عرفاني مفسّر آيات قرآن كريم را به سبك عرفاني و باطن و رمزي و اشاري تفسير ميكند.
8. تفسير ترتيبي در اين روش مفسّران به جنبههاي اخلاقي و هدايتي قرآن کریم ميپردازند.
9. تفسير اجتماعي مفسّر از منظر پديدهها و حوادث اجتماعي به آيات قرآن کریم مينگرد و آن را تفسير مي نمايد.
10. تفسير علمي ـ تجربي در تفسيرهاي علمي، برخي سعي بر تطبيق نظريههاي علمي خود بر قرآن كريم دارند و بعضيها به دنبال اشارات علمي قرآن كريم مي باشند.
11. تفسير جامع در اين روش مفسّر، در تفسير خود به دو روش روايي و عقلي استناد كند.
نوشته شده در 16 تیر 1386 |
