مقالات  اجتماعی

به بهانه ی روز جهانی کودک

به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

امروز دوشنبه، شانزدهم مهر ماه 1386 و برابر با هشتم اكتبر 2007 میلادی و روز جهاني كودك است.

سال گذشته در وبلاگ "اجتماع ما" - كه در آن به مسائل روز اجتماعي پرداخته مي شد - درباره كودكان، خصوصاً در سالروز این روز، يادداشتي نوشته بودم كه نتيجه ي آن، لطف هميشگي دوستانِ خواننده، نسبت به آن يادداشت بود.

آن زمان؛ متأسفانه به دليل اعتماد به يك دوست، كليه ي يادداشت هاي آن وبلاگ كه خيلي برايشان وقت گذاشته بودم، از بين رفت. پس از آن، با وجود اصرار برخي از دوستانِ هميشه همراه كه به طُرق مختلف خواسته بودند به نوشتن در آن وبلاگ ادامه دهم، به دليل يك حالت دل زدگي كه آن رفتار ناپسند در ذهنم به وجود آورده بود، به نوشتن در آنجا ادامه ندادم و فقط به دليل قولي كه به يكي از خوانندگانِ خوب درباره نوشتن در آن وبلاگ داده بودم، آخرين يادداشت را به عنوان تنها يادگار در آنجا نوشتم و از آن پس، سعادت پيدا كردم كه در خدمت دوستان خوب و خوانندگان مهربان وبلاگ "دعا و مناجات" باشم.

باري؛ امسال نیز بر آن شدم كه درباره ي اين روز ِخوب، مقاله اي را از سايت "باشگاه انديشه" بنويسم. اين مقاله ي پر محتوا نگاهي دارد به "تعليم و تربيت كودكان در اسلام" كه خواندنش خالي از لطف نيست:

تربيت و پرورش كودكان يكي از اموري است كه در سنّت اسلامي بسيار مورد اهميّت واقع شده است. اين در حالي است كه بيشتر والدين، تنها به طور غريزي به تربيت كودكان خود مي پردازند و هيچ آموزش يا مطالعه اي در اين زمينه ندارند. در اين مقاله به صورت گذرا به ديدگاه هاي سنّت اسلامي در زمينه تعليم و تربيت كودكان مي پردازيم:

1.فطرت كودكان

از جمله مهمترين نكاتي كه درخصوص آموزش ديني كودكان در روايات آمده است، مساله فطري بودن توجه به دين و خداست.

رسول اكرم صل الله علیه و آله وسلم فرمود: "هر نوزادي با فطرت خدايي به دنيا مي آيد و پرورش مي يابد، مگر اين كه پدر و مادر، او را به سوي يهودي گري يا مسيحي گري بكشانند (بحارالانوار ج 3 ص 281)

و نيز آمده است كه حضرت موسي علیه السلام به خدا عرض كرد: پروردگارا! كداميك از اعمال نزد تو برتر است؟ خطاب رسيد: محبت به كودكان؛ چرا كه من فطرت آنها را بر پايه اعتماد به يگانگي خود قرار دادم (آيين تربيت ص 381)

2.كنجكاوي و چراجويي

كودك از دنياي بسته پا به دنياي وسيع مي گذارد، بنابراين مي خواهد از اسرار آنها سر در آورد. بدين سان غريزه اوست كه از منشأ پديده ها بپرسد. از روابط علت و معلولي آن سؤال كند. اين، زمينه ی مناسبي براي كودك است كه والدين؛ فرصت را غنيمت شمارند و واقعيت ها را براي او توضيح دهند.

3. رغبت ها

انسان به طور كلي موجودي است اجتماعي و خواهان زيستن در اجتماع؛ از اين رو اگر بخواهد با آنها بجوشد و در پس آنها عرض وجود كند، بايد تقليد كند. اين زمينه اي مناسب براي آموزش جنبه هاي مذهبي است. كودك مي خواهد رفتار افراد بزرگتر را تقليد كند؛ پس در حضور او نمازتان را بخوانيد و يا او را همراه خود به مسجد ببريد. كودك رغبت دارد خود را در جاي بزرگترها قالب بزند، پس زمينه ارتباط او را با بزرگتران فراهم كنيد تا آداب زندگي، معاشرتي، اخلاقي و در كل آداب و رسوم مذهبي را از اين طريق بياموزد.

4. ارائه الگوهاي مثبت

در اين روش از داستان انبياء و ائمه معصوم علیه السلام به خصوص دوران طفوليت امام حسن علیه السلام و امام حسين علیه السلام استفاده مي شود.

5. حس غرور و خودپسندي

امري است كه بدون شك در بين تمام انسانها وجود دارد. مي توان از حس غرور مثبت كودك استفاده كرد مثلاً به او گفت كه من مطمئنم كه تو مي تواني نماز بخواني.

6. مراحل پرورش مذهبي كودك

رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم فرموده اند: فرزندان خود را به سه خصلت تربيت كنيد: محبت پيامبرتان و محبت خاندان او و قرائت قرآن. 

منبع: سايت "باشگاه اندیشه"

نوشته شده در 16 مهر 1386