تقویم تاریخ اسلام : ماه ذيقعده

آخرین روزهای ماه ذیقعده- سال 220 هجری قمری: شهادت امام جواد عليه السلام

به نام خداوند بخشنده مهربان

شهادت نهمين اختر تابناك آسمان امامت و ولايت؛ حضرت جوادالائمه عليه السلام

 بر دوستداران حضرتش تسليت باد

نگاهي كوتاه بر زندگانى امام جوادعليه السلام:

نام مبارک: محمّد بن علي 

كنيه: ابو جعفر(ابي جعفر ثاني)1

القاب: تقي ، جواد الائمه

تولّد: نوزدهم ماه مبارك رمضان (و به قولي دهم ماه رجب) سال 195 هجري قمري

محل تولّد: مدينه ي منوّره

پدر: حضرت علي بن موسي الرضا عليه السلام هشتمين امام شيعيان 

مادر: "سبيكه(خيزران)" كه از خاندان "ماريه قبطيه" همسر پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم به شمار مى ‏رفت و از نظر فضائل اخلاقى در درجه والايى قرار داشت و برترين زنان زمان خود بود؛ به طورى كه از امام رضا عليه السلام نقل است كه از او به عنوان بانويى منزّه و پاكدامن و با فضيلت ياد مي فرمود.

امامت: نخستين امامى كه در كودكى (به روايتي در سن كمتر از هفت سال و به روايتي ديگر حدود هشت سالگي) به منصب امامت رسيد.

"ابن رستم طبرى" - از دانشمندان قرن چهارم هجرى - در اين باره نوشته:

زمانى كه سنّ او ]حضرت جواد عليه السلام[ به شش سال و چند ماه رسيد، مأمون (كه لعنت خدا بر او باد) پدرش را به قتل ]شهادت[ رساند و شيعيان در حيرت و سرگردانى فرو رفتند و در ميان مردم اختلاف نظر پديد آمد و سن "ابو جعفر عليه السلام" را كم شمردند. به همين جهت، شيعيان، اجتماعاتى تشكيل دادند.

در آن موقع، موسم حج نزديك شده بود. هشتاد نفر از فُقَها و عُلَماى بغداد و شهرهاى ديگر رهسپار حج شدند و به قصد ديدار "ابو جعفر عليه السلام" عازم مدينه گرديدند و چون به مدينه رسيدند، به خانه امام صادق عليه السلام - كه خالى بود - رفتند و روى زيرانداز بزرگى نشستند.در اين هنگام "عبداله بن موسى" عموى حضرت جواد عليه السلام وارد شد و در صدر مجلس نشست.

يك نفر بپا خاست و گفت: "اين پسر رسول خدا صل الله عليه و آله و سلم است، هركس سؤالى دارد از وى بكند".

چند نفر از حاضران سؤالاتى پرسيدند كه وى پاسخ هاى نادرستى داد.

شيعيان متحيّر و غمگين شدند و فُقَها مضطرب گشتند و برخاسته قصد رفتن كردند و گفتند: "اگر ابوجعفر مى ‏توانست جواب مسائل ما را بدهد، عبداله نزد ما نمى ‏آمد و جوابهاى نادرست نمى ‏داد".

در اين هنگام درى از صدر مجلس باز شد و غلامى بنام "موفق" وارد مجلس گرديد و گفت: "اين ابوجعفر است كه مى ‏آيد".

همه بپا خاستند و از وى استقبال كرده سلام دادند. امام عليه السلام وارد شد و نشست و مردم همه ساكت شدند. آنگاه سؤالات خود را با امام عليه السلام در ميان گذاشتند و وقتى كه پاسخ هاى قانع كننده و كاملى شنيدند، شاد شدند و او را دعا كردند و ستودند و عرض كردند: "عموى شما، عبداله چنين و چنان فتوا داد".

حضرت فرمود: "عمو! نزد خداي بزرگ است كه فردا در پيشگاه او بايستى و آنگاه به تو بگويد: با آنكه در ميان امّت، داناتر از تو وجود داشت، چرا ندانسته به بندگان من فتوا دادى".

اين ديدار و بحث و گفتگو و ديدارهاى مشابه ديگرى كه با امام جواد عليه السلام صورت گرفت مايه اطمينان و اعتقاد كامل شيعيان به امامت آن حضرت گرديد و ابرهاى تيره ابهام و شبه را از فضاي فكر و ذهن آنان كنار زد و خورشيد حقيقت را آشكار ساخت.

خلفاي معاصر با حضرت: مأمون(سالهاي 218- 193) و معتصم(سالهاي 227 - 218) از خلفاي عباسي. 

شهادت: مأمون در سال 218 هجرى درگذشت و پس از او برادرش "معتصم" جاى او را گرفت. او در سال 220 هجرى امام عليه السلام را از مدينه به بغداد آورد تا از نزديك مراقب او باشد. قاضى بغداد "ابن ابى دُؤاد" از حسد و كينه توزى نزد "معتصم"رفت و گفت: "از باب خير خواهى، به شما تذكر مى‏ دهم كه حضور ابوجعفر به صلاح حكومت شما نيست.

"معتصم" كه مايه ابراز هر نوع دشمنى با امام جواد عليه السلام را در نهاد خود داشت، از سخنان "ابن ابى دؤاد" بيشتر تحريك شد و در صدد قتل امام عليه السلام برآمد و سرانجام منظور پليد خود را عملى ساخت و امام عليه السلامرا توسط منشى يكى از وزرايش مسموم و شهيد نمود.2

امام جواد عليه السلام هنگام شهادت بيش از بيست و پنج سال و چند ماه نداشت. 

محل دفن: قبرستان قريش ؛ شهر بغداد(كاظمين كنوني)

پي نوشت:

1 :"ابو جعفر" كنيه امام جواد عليه السلام است. ايشان را براى تمايز از امام باقر عليه السلام "ابو جعفر ثانى" مى ‏نامند.

2 :در خصوص قاتل امام جواد عليه السلام نظريه ديگري نيز وجود دارد.

25 ذيقعده : روز دحو الارض

به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

روز بيست و پنجم ماه ذيقعده روز "دحو الارض" يعني "خشك شدن زمين از زير كعبه و گسترش زمين" است و يكي از چهار روز بسيار مهم در طول سال(از ديدگاه مسلمانان جهان) به شمار مي رود ‏و روزه و عبادت در آن از ويژگي خاصّي برخوردار است. در نگاهي به تاريخ اسلام مي بينيم كه در اين روز عزيز ‏برخي اتفاقات مهم روي داده است؛ از جمله:

1.بناي كعبه معظمه توسط حضرت آدم عليه السلام

اميرالمؤمنين حضرت عل يعليه السلام در اين باره فرمودند:

الا ترون ان الله سبحانه، اختبر الاولين من لدن آدم صلوات الله عليه الي الآخرين من هذا العالم باحجار لا تضر و لا تنفع،

و لا تبصر و لا تسمع، فجعلها بيته الحرام الذي جعله الله للناس قياما ..

آيا نمي بينيد كه خداوند سبحان، پيشينيان را از زمان حضرت آدم عليه السلام تا آخرين نفر از اين جهان، آزمايش نموده است به سنگ هايي

[كه كعبه معظمه از آن بنا شده است و] نه زيان دارد و نه سود مي بخشد و نه مي بيند و نه مي شنود، پس آن سنگ ها را

« بيت الحرام » خود قرار داد و آن را خانه اي براي [عبادت و پرستش] بندگان بر پا داشت..

منبع:"نهج البلاغه" ؛ خطبه ۲۳۴ ؛ فراز ۲۸

پي نوشت: نگاهي به تاريخ اسلام: امروز پنجم ذيقعده – 25/8/1386

2.ولادت حضرت ابراهيم عليه السلام و حضرت عيسي عليه السلام:

بنا به روايتي از امام رضا عليه السلام، در شب بيست و پنجم ماه ذيقعده، دو پيامبر بزرگ الهي يعني حضرت ابراهيم خليل الرحمن عليه السلام و حضرت عيسي بن مريم عليه السلام ديده به جهان گشودند.

منبع: "ثواب الأعمال" از "شيخ صدوق"

3.حركت پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم از مدينه براي "حجة الوداع"

پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم از آغاز ماه ذيقعده سال دهم قمري، به تمام مناطق مسلمان نشين و طوائف و قبائل مسلمان عربستان خبر داد كه وي در اين ماه به مكّه معظمه خواهد رفت و مراسم عمره و حج را به جاي خواهد آورد و هر كسي مايل است، وي را همراهي كند؛ زاد و توشه خويش برگيرد و به سوي مكّه معظمه حركت نمايد.

در اين ايام پيكي به حضرت علي عليه السلام - كه از سوي رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم در سرزمين "يمن" به سر مي برد و علاوه بر دعوت و تبليغ اسلام، با دشمنان اسلام در آن ديار مبارزه مي كرد - رسيد كه از سوي پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم دعوت شده تا به سوي مكّه معظمه حركت نمايد. اميرالمؤمنين حضرت علي عليه السلام به محض دريافت نامه پيامبر صل الله عليه و آله و سلم به همراه ياران خويش عازم شهر مكّه شدند.

پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم پس از فراهم آوري تداركات سفر و امكانات لازم، به همراه دختر گرامي اش حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها و همسران خود، در روز بيست و پنجم ماه ذيقعده (و به قولي در بيست و ششم اين ماه) از مدينه خارج شدند.

در اين سفر روحاني و به ياد ماندني، در حدود 114.000 (یا به روایتی 124.000) نفر از مسلمانان شركت نمودند. حضرت علي عليه السلام نيز كه به همراه ياران خويش به سوي مكّه عازم شده بود، قبل از عزيمت، يكي از يارانش را جانشين خويش در سپاه تحت فرمانش گمارد و زودتر از آنان، به سوي مكّه حركت كرد. بدين جهت، چند روز زودتر از يارانش به پيامبرصل الله عليه و آله و سلم ملحق شد.حضرت علي عليه السلام در نزديكي هاي شهر مكّه معظمه، به پيامبرصل الله عليه و آله و سلم و ساير مسلمانان رسيد و رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم با ديدن وي بسيار خرسند و خوشحال شد. اين سفر، چون آخرين سفر رسول خدا صل الله عليه و آله و سلم به مكّه معظمه - جهت انجام مراسم حج بود - به "حجة الوداع" شهرت يافت.

منابع:

1.کتاب "كشف اليقين"

2. کتاب "تاریخ طبری"

3.کتاب "تاریخ ابن خلدون"

4.کتاب "فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام صل الله عليه و آله و سلم"  

5.کتاب "وقايع الأيام"                                  

                                                                                                  نوشته شده در 15 آذر 1386

23 ذيقعده : غزوه بني غريظه

به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

پيش از ظهور اسلام، در مدينه منوّره و اطراف آن، چند طايفه يهود زندگي مي كردند و به هنگام هجرت رسول خدا صل الله عليه و آله و سلم از مكّه معظمه به مدينه و تشكيل حكومت اسلامي در اين شهر، آنان با آن حضرت پيمان صلح و همزيستي مسالمت آميز و عدم تعرض به يكديگر امضا كردند. ولي يهوديان با اقتدار اسلام و گستردگي حكومت پيامبرصل الله عليه و آله و سلم روي خوش نشان نداده و در مواقع گوناگون، در صدد نقض عهد برآمده و قصد ضربه زدن به اسلام و مسلمانان را نمودند. وليكن به حول و قوه الهي تمامي آنان مقهور قدرت و تيزهوشي پيامبر صل الله عليه و آله و سلم و مسلمانان مبارز گرديدند.

طايفه "بني قريظه" از همين طيف بود.

آنان در هنگام هجوم مشركان مكّه و ساير دشمنان اسلام، به مدينه منوّره و محاصره اين شهر مقدّس و ايجاد جنگ بزرگ احزاب(خندق)، در صدد نقض عهد مسلمانان و كمك به مشركان متجاوز برآمدند و آنان را در رخنه كردن به داخل مدينه از طريق محل مسكوني خويش، اميدوار نموده و مسلمانان را در رعب و وحشتي عظيم قرار دادند.

13 ذيقعده : حسين بن علي

 به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

پس از آن كه عباسيان، در سال 132هجري قمري با شكست نهايي امويان، خلافت را از آن خود كرده و از مردم براي خويش بيعت گرفتند، گرچه در آغاز خلافتشان به رهبري "ابوالعباس سفاح"با علويان رابطه نيك و رفتاري پسنديده داشتند، ولي پس از مرگ سفاح و آغاز خلافت "منصور دوانقي"، اختلاف ميان بني عباس و علويان شدّت گرفت و حاكمان وقت، با بي رحمي تمام، علويان مبارز را سركوب كردند.

آنان در سيزدهم ذيقعده قيامشان را با شعار "المرتضي من آل محمّد صل الله و عليه و آله و سلم" آغاز كردند و با نيروهاي "عمر بن عبدالعزيز عمري" درگير شده و آنان را به شكست و عقب نشيني وادار كردند و سرانجام "عمر بن عبدالعزيز عمري" از چنگ آنان گريخت و در نتيجه، شهر مدينه در اختيار علويان قرار گرفت و "حسين بن علي" با در اختيار گرفتن صندوق خانه بيت المال و تقسيم آن ميان مبارزان و مستمندان، به رتق و فتق امور پرداخت و خود را براي هجوم به مكّه معظمه آماده نمود.

5. كتاب " الكامل في التاريخ"

    نوشته شده در 2 آذر 1386

11 ذيقعده ؛ سال 153 هجري قمري: ولادت امام رضا عليه السلام

5 ذيقعده ؛ سال 3429 هبوط آدم عليه السلام :بناي مجدد خانه ي كعبه

به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

بر طبق روايات اسلامي، بناي خانه ي كعبه، در آغاز سكونتِ انسان در زمين، توسط حضرت آدم عليه السلام بنا گرديد، اما پس از گذشت 2242 سال از هبوط آدم عليه السلام و در عصر حضرت نوح عليه السلام - به دليل اينكه طوفان سراسر جهان را فرا گرفت و تمام نقاط زمين به زير آب فرو رفت و با وجود اينكه خانه ي كعبه به زير آب نرفت و غرق نشد و بدين جهت به آن "بيت العتيق" نيز مي گويند - اما در عين حال دچار آسيب هاي فراواني شد و  پس از آن طوفان سهمگين، به صورت تل سرخ رنگي در آمد و ساليان بعد مردم از آن مكان، حوائج مي خواستند و در آنجا قرباني مي كردند.

سالها گذشت؛ تا اينكه حضرت ابراهيم عليه السلام به امر پروردگار خويش، همسرش هاجر سلام الله عليها و كودك خردسالش اسماعيل عليه السلام را از سرزمين شام به مكّه معظمه هجرت داد و در آن ساكن گردانيد.

با گذشت زمان و رونق يافتن آن سرزمين، حضرت ابراهيم عليه السلام  از جانب خداوند متعال، مأموريت يافت كه خانه كعبه را تجديد بنا كند.

پس با همكاري و همياري فرزندش حضرت اسماعيل عليه السلام و ارشاد و راهنمايي جبرئيل عليه السلام ، در پنجم ماه ذي قعده سال 3429 هبوط آدم عليه السلام ، چيدن ديوار كعبه را آغاز و پس از گذشت بيست و سه روز - در بيست و هفتم ذيقعده - آن را به پايان رسانيد و سپس "حجرالأسود" را كه از سنگ هاي بهشتي است، بر ديواره آن نصب كرد.

1ذيقعده؛ سه واقعه ذيل:

۲. آغاز ميقات حضرت موسي بن عمران عليه السلام در كوه طور
حضرت موسي عليه السلام پس از رهاندن قوم بني اسرائيل از استبداد فرعون مصر و تشكيل نظام توحيدي، جهت عبادت و دريافت كتاب مقدّس تورات، به كوه طور رفت. خداوند سبحان، وي را وعده داد كه او به كوه طور رود و در آنجا چهل روز اقامت گزيند و به راز و نياز با پروردگارش بپردازد و در همانجا، موفق به دريافت "الواح آسماني" و يا "كتاب مقدّس تورات" گردد.
حضرت موسي عليه السلام شادمان شد و برادرش هارون عليه السلام را جانشين خويش نمود و خود به سوي كوه طور رهسپار شد و از اوّل ذي قعده تا دهم ذي حجّه، به مدت چهل شب و روز، در آنجا به عبادت پرداخت.  

منابع:

1. "مجمع البيان" از "فضل بن حسن طبرسي؛ جلد يكم"

2. سوره مباركه بقره ؛ آيه 51

3. سوره مباركه اعراف؛ آيه 142

۳. ميلاد فرخنده حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها در سال ۱۷۳ هجری قمری

ميلاد فرخنده حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها  كريمه اهل بيت عليه السلام  

 بر همه شما عزیزان مبارک باد 

               نوشته شده در 21 آبان 1386