روزه از دیدگاه اسلام

به نام خداوند بخشنده مهربان

رسول اكرم صل الله علیه و آله و سلم فرمودند :

اِنَّ الْشِيْطاَنَ لِيَجْرىِ مِنْ اِبْنِ آدَمَ مَجْرى الدَّمِ فَضَيْقوُا مَجَاريِهَ بِالجْوُع

همانا شيطان جريان مى ‏يابد و نفوذ مى ‏كند در فرزندان آدم، مانند جريان خون در بدن؛ پس مجارى شيطان را در وجود خود

به واسطه گرسنگى (يعنى روزه گرفتن) تنگ نمائيد

تاريخچه روزه

تاريخ روزه، براي اولين بار در اسلام به سال ششم هجري قمري مي‌رسد. زماني كه پيامبر اكرم صل الله علیه و آله و سلم پس از صلح حدیبیه ،راهي مدينه منوّره شدند، ايشان در مدينه اعمال ماه مبارک رمضان و سپس ماه شوال را بجا آوردند. از طرفی بنا به منابعی که دوست بزرگوار(سرگروه وبلاگ الهیات) به آن اشاره فرمودند تاریخ روزه به سال دوم هجری بر می گردد.

اسلام جايگاه خاصّي براي روزه قائل مي‌باشد، تا آنجا كه در حديثي از پيامبر اكرم صل الله علیه و آله و سلم نقل شده است كه فرمودند:

"يكي از ستون‌هاي محكمي كه اسلام بر آن استوار گرديده است روزه‌داري در ماه مبارك رمضان مي‌باشد"

روزه گرفتن تنها متعلق به دين مبين اسلام نمي‌باشد.در آيه 183 سوره ي مباركه بقره آمده:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

 اى افرادى كه ايمان آورده ‏ايد! روزه بر شما نوشته شده، همانگونه كه بر كسانى كه قبل از شما بودند نوشته شد تا پرهيزكار شويد

طبق فرموده ي اين آيه ي مبارك، روشن مي‌شود كه روزه، در همه اديان پيشين وجود داشته. خداوند یکتا براي شفّاف نمودن بيشتر اين موضوع، در سوره مباركه مريم در آيه 26 در جريان تولّد حضرت عيسي علیه السلام خطاب به حضرت مريم سلام الله علیها مي‌فرمايد:

فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنًا فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنسِيًّا

 پس (از آن خرما) بخور و (از آن نهر) بياشام و خاطرت را شاد و خوش دار، و اگر از مردم كسى را ديدي (كه درباره نوزادت پرسيد( بگو:

من براى (خداى) رحمان روزه (سكوت) نذر كرده ام، پس هرگز امروز با هيچ انسانى سخن نخواهم گفت

 روزه چیست؟

مولاي متّقيان حضرت علي علیه السلام مي‌فرمايند:

 "روزه ي دل، با ارزش‌تر از روزه ي زبان و روزه ي زبان، با ارزش‌تر از روزه ي شكم است"

روزه از جمله اعمال عبادي است كه به امر خدا، در آن انسان، در طول مدتي معيّن و ساعاتي خاص از شبانه روز؛ از خوردن، آشاميدن، غريزه جنسي و حتي در برخي موارد، از صحبت كردن نيز دست مي ‌كشد.

هر چند كه از ديدگاه برخي افراد كوته فكر كه عميقانه به مسائل، خصوصاً مسائل ديني بي توجه اند كاري بس عبث و بيهوده است و جز عذاب جسم و روح براي آدمي ارمغاني ندارد! اما در اصل، اين كنترل جسم تنها بهانه‌اي است تا انسان بيشتر به نفس خود توجّه پيدا كند كه اين، همان هدف نهايي روزه گرفتن است.

چگونه روزه بگيريم؟

بر طبق احاديث معصومين علیه السلام فرد روزه دار بايد:

خود را از گناه دور نگه دارد و بسيار سكوت كند، مگر از خير (جز سخن خير نگويد) و با زيردستان و دوستان خود مهربان بوده و با آنها مدارا نمايد. بايد گوش و چشم خود را  از حرام و زشتي ها دور نگه دارد. از جدال و آزار رساندن به اطرافيان(همسر، دوست، فاميل و آشنا) خودداري كند و وقار روزه را حفظ نمايد.

به طور اختصار مي توان گفت:

"فرد روزه دار بايد طوري رفتار نمايد كه تفاوت روزي كه روزه است با روزي كه روزه نمي گيرد كاملاً بر وي و اطرافيان مشهود باشد".

از پيامبر اكرم صل الله علیه و آله و سلم نقل است كه مي فرمايند:

"با تشنگي و گرسنگي خود در ماه مبارك رمضان، گرسنگي روز قيامت را به ياد آوريد. به فقيران صدقه بدهيد، به بزرگان احترام كرده و كوچكترها را مورد رحمت خود قرار دهيد .صله ي رحم را بجا آورده و زبان‌هاي خود را  از دروغ و هتك حرمت به ديگران حفظ كنيد. ديدگان خود را از آنچه نگاه به آن حرام است و گوش‌هاي خود را از آنچه گوش دادن به آن حلال نيست، نگهداريد. با يتيمان به مهرباني رفتار كنيد تا با يتيمان شما مهرباني شود. به درگاه خداوند يكتا از گناهان خود توبه كنيد و هنگام نماز دست هايتان را با دعا به طرف پروردگار جهانيان بلند كنيد؛ زيرا اين وقت (ايام و ليالي ماه مبارك رمضان) از بهترين اوقات است و خداوند در آن هنگام با نظر رحمت به بندگانش نگاه كرده و هنگامي كه از او بخواهند و با او مناجات نمايند، جواب آنان را مي‌دهد و اگر او را صدا بزنند، به آنان لبيك گفته و اگر دعا كنند، دعايشان را مستجاب مي نمايد.