به جای آوردن شکر نعمت

به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

وفور نعمت هاي خداي بزرگ و مهربان بر هيچكس پوشيده نيست.

نعمت هاي خداوند متعال آنقدر زياد است كه در وصف نمي گنجد. به هر كجا و به هر طرف كه نگاه كنيم آيه اي از عظمت حضور خداي رحمان را در اطرافمان به خوبي مشاهده مي كنيم. اما؛

تا به حال چقدر فرصت داشته ايم كه لااقل ساعتي به عظمت اين درياي بيكران نعمت بيانديشيم؟

از صبح كه از خواب بيدار مي شويم تا شب هنگام كه فارغ از كارهاي روزانه و مشغله هاي مختلف و با تني خسته به خواب مي رويم چه مقدار شكر نعمت هاي خداي بزرگ را به جاي مي آوريم؟

آيا همان اندازه كه خريد مايحتاج خانه، رسيدگي به امورات همسر و فرزند، سركشي به والدين و اقوام، پرداخت هزينه ها و دخل و خرج زندگي فكرمان را به خود مشغول كرده، به ياد شكر نعمت هاي خالق يكتايمان هستيم؟

آيا غير از اين است كه 5 نوبت در شبانه روز ،تند تند و اكثراً – از سر ِ عادت – بي انگيزه و فقط و فقط جهت رفع مسئوليت، نماز مي خوانيم و اگر فرصتي دست دهد - بخصوص در وقت بيماري و گرفتاري - رو به سوي خدا مي نهيم و دعايي مي خوانيم، در موارد ديگر چقدر شكرگزار نعمت هاي بي شمار خداوند رحمان هستيم؟

متأسفانه خيلي از ما در اين برهه از زمان، آنقدر درگير مشغله ي كار و زندگي خود هستيم كه فرصتي اندك، جهت عبادت و پرستش خداي يكتا برايمان باقي مي ماند و گاهي پيش مي آيد كه همان مقدار وقت اندك را نيز صرف كارهاي واجب! روزمره مان مي كنيم.

شكرگزار نعمت هاي خداي رحمان باشيم

خداوند در آيه 172 سوره مباركه بقره مي فرمايد:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُواْ لِلّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ

"اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد از نعمت هاى پاكيزه ‏اى كه به شما روزى داده ‏ايم بخوريد و شكر خدا را بجا آوريد اگر او را پرستش مى‏ كنيد" 

حال سؤال اين است كه آيا به جاي آوردن شكر نعمت هاي خداوند متعال در نشستن ِگوشه ي مسجد و چند ساعت عبادت و استغفار كردن است يا فقط دلخوش بودن به گفتن كلماتي همچون شكرالله، الحمدالله، خدا را شكر و ...؟

تفكّر در نعمتهاي خداي يكتا

در يكي از جلساتِ مباحث قرآني، دوست و استاد عزيزي مي فرمود:

آيا در برابر اينهمه نعمت كه در وصف شمارش نمي گنجد، انسان، اين بنده ي از خودراضي همين كه بگويد خدا را شكر، يا الحمدالله

مي تواند ادّعا كند كه بنده ي شاكر خداست؟!

ايشان در ادامه صحبت هايشان اشاره اي داشتند به قسمتي از كتاب پرمحتواي "المفردات" نوشته ي استاد اعظم "راغب اصفهانى" به اين مضمون كه: "شُكر در لغت به معناي "تصوّر نعمت در ذهن" و "اظهار آن در گفتار و كردار" است. در اصل: اَصْلُ الشُّكْرِ مِنْ عَيْن شَكْرى يعني ريشه ى شُكْر از عَيْن شَكْرى است(چشم ِپر از اشك يا چشمه ى پر آب).

بر اين اساس معناى شُكر، پُر بودن درون انسان از ياد خدا و توجه به نعمت هاى اوست كه از كجا به دست آوَرَد و چگونه مصرف كند. يعني تفكّر در نعمت هايي كه از جانب خداي رحمان بر بندگانش بي هيچ گونه منّتي ارزاني شده است".

شاكرترين بندگان خدا

۱.رسول اكرم صل الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهارعلیه السلام

رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم و اهل بيت علیه السلام با همه وجود خود سپاسگزار نعمت هاي خدا بودند به طوري كه خداوند رحمان سپاس آنان را پذيرفت و در سوره مباركه انسان ، آيه 22 خطاب به ايشان مي فرمايد:

إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاء وَكَانَ سَعْيُكُم مَّشْكُورًا

 اين پاداش شماست و سعى و تلاش شما مورد قدردانى است

۲.حضرت نوح علیه السلام

خداوند حضرت نوحعلیه السلام را با صفت "شكور" يعني "بسيار سپاسگزار" ستوده و در سوره مباركه اسراء ، آيه ۳ مي فرمايد:

ذُرِّيَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ كَانَ عَبْدًا شَكُورًا

 فرزندان كسانى كه با نوح (بر كشتى) سوار كرديم او بنده شكرگزارى بود

۳.حضرت ابراهيم علیه السلام

ابراهيم خليل علیه السلام  نيز از شاكران نمونه قرآني است. خداي متعال در آيات 120 و 121 سوره مباركه نحل مي فرمايد:

إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ(120)شَاكِرًا لِّأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ(۱۲۱)

ابراهيم (به تنهايى) امّتى بود مطيع فرمان خدا خالى از هر گونه انحراف و از مشركان نبود (120)شكرگزار نعمت هاى پروردگار بود

خدا او را برگزيد و به راهى راست هدايت نمود (121) 

مراحل شكرگزاري در روايات اسلامي:

در روايات اسلامي، شكرگزاري سه مرحله بيان شده است: به وسيله ي قلب، زبان و عمل.

امام صادق علیه السلام  در كتاب اصول كافي، جلد دوم در اين باره مي فرمايند:

مَنْ اَنعَمَ‌ اللهُ علَيهِ بنِعمةٍ فَعَرَفها بِقلبِهِ فَقَد اَدّي شُكرها

هر كس نعمت خدا داده را با دل بشناسد، شُكرش را ادا كرده است

و نیز می فرماید: 

شكرُ النِّعمةِ اجتِنابُ المحارِمِ و تمام الشُّكرِ قَولُ الرَّجلِ الحمدُ للهِ رَبِّ العالَمينَ

شُكر نعمت دوري از كارهاي حرام است و شُكر كامل، گفتن الحمد للِّه ربِّ العالَمينَ است