مقالات دینی

استخاره

به نام خداوند بخشنده مهربان

سلام

روايت است از امام صادق عليه السلام كه فرموده اند:

زماني که تصمیم برای انجام کاری گرفتی با کسی مشورت نکن تا این که با خدای خویش مشورت نمایی

از حضرت پرسیده شد: چگونه با پروردگار مشورت نمایم؟

فرمودند:

 صد مرتبه می گویی "استخیر الله"، آنگاه با مردم مشورت نما. خداوند خیر تو را بر زبان هر کسی که بخواهد جاری خواهد ساخت

» تعريف استخاره

استخاره برای رفع حیرت و تردید در انجام کارهای مباح است، اعم از اینکه تردید در اصل عمل باشد یا در چگونگی انجام آن. بنابراین در کارهای خیر که در آنها حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست.

همچنین استخاره برای آگاهی از آینده شخص یا عمل نمی باشد. پس شایسته است انسان در اموری که می خواهد راجع به آنها تصمیم بگیرد، ابتدا تأمل و دقّت کند و یا با افراد باتجربه و مورد اطمینان مشورت نماید و در صورتی که با این کار، تحیّر او بر طرف نشد، می تواند استخاره کند.

در واقع استخاره بعد از مشورت و تدبير، جايگاه پيدا ميکند و بايد توجه داشت كه استخاره هرگز نمي تواند جايگزين تدبير و انديشه و تحقيق و مشورت شود.

در مورد عمل به استخاره باید گفت در اين باره الزام شرعی وجود ندارد. یعنی اینکه اگر در موردی انسان استخاره گرفت و بد آمد، می تواند آن عمل را انجام دهد یا اگر در موردی استخاره خوب شد، می تواند آن عمل را ترک کند؛ ولی بهتر است برخلاف آن عمل نشود.

پس استخاره که از نظر ادبی به معنای طلب خیر است، نوعی مشورت با خداوند است و در بسیاری از امور پسندیده است؛ ولي در عين حال باید دقت نمود که استخاره، موجب سختی زندگی نشود و انسان را به نوعی وسواس دچار نکند. زيرا گاهي اوقات توسّل به استخاره، حالت زياده ‏روي به خودش مي گيرد و به جاي تحقيق، مشورت و تصميم‏ گيري عاقلانه مي نشيند كه اين صحيح نيست. خصوصاً در مورد امور خطيري چون ازدواج.

» روش استخاره با قرآن كريم

از حضرت رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم روایت شده است که چون به قرآن استخاره کنی:

1. سه بار "قل هو الله احد" بخوان.

2. سه بار "صلوات" فرست.

3. سپس بگو:

 اَللّهُمَّ تَفألّت بِکِتابکَ وَ تَوَکّلت علَيْک فَارنِی مِنْ کِتابِکَ مَا هُوَ مَکْتوُب مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنوُن فیِ غِيْبِکَ

خدایا من فال زدم به کتابت و توکّل کردم بر تو، بنما بر من از کتاب خود آنچه را که نهان است از سِرَّت در زیر پرده غیب تو

 4. آنگاه قرآن را می‌گشایی و مطلب خود را در سطر اول صفحه دست راست می بینی.

» زمان استخاره

گر چه در اين باره حدیثی از اهل بیت عليه السلام ذكر نشده است اما مشهور است ساعاتی از ایّام هفته - به جز روز شنبه - كه برای استخاره با قرآن  كريم خوب است و آن به شرح ذيل مي باشد:

1. روز یکشنبه: از صبح تا ظهر و از عصر تا مغرب.

2. روز دوشنبه: از صبح تا طلوع آفتاب و پس از ناهار تا ظهر و از عصر تا وقت عشا.

3. روز سه شنبه: از وقت ناهار تا ظهر و پس از عصر تا وقت نماز عشا.

4. روز چهارشنبه: از صبح تا ظهر و پس از عصر تا وقت عشا.

5. روز پنجشنبه: از صبح تا طلوع آفتاب و پس از ظهر تا نماز عشا.

6. روز جمعه: از صبح تا طلوع آفتاب و بعد از ظهر تا عصر.

يك سؤال: آيا تكرّر در استخاره صحيح است؟

بايد يادآوري شود كه به نيّت انجام یک کار، چند بار استخاره صحیح نیست و همان استخاره اول معتبر است؛ مگر در صورتی که استخاره ‏های بعدی، به جهت تغییر در شرایط و خصوصیات موردی که استخاره برای آن انجام گرفته باشد صورت پذيرد که در این صورت به همان استخاره اخیر باید عمل نمود.

منابع:

1. كتاب "بحارالانوار".

2. برداشت از حاشیه کلیات مفاتیح الجنان تألیف حاج شیخ عباس قمی رحمت الله عليه

3. رساله "اجوبة الاستفتائات" از  مقام معظم رهبری.

4. كتاب "معارف و معاريف" از مصطفی حسینی دشتی.

۵. کتاب "مکارم الاخلاق".

  نوشته شده در 4 آذر 1386