"عمر بن خطاب" كه نام کامل وی "عمر بن الخطاب بن نوفل بن عبد العزی بن رباح بن قرط بن رزاح بن عدی بن کعب بن لؤی"بود ؛ ملقب به "عمر فاروق" دوّمین خلیفه مسلمین بوده است.‌ وی در ماجرای بحث برانگیز سقیفه نقشی اساسی داشت. کنیه‌اش "ابوحفص" و مادرش "حنتمه" خواهر ابوجهل بود.

"عمر" سی سال قبل از اینکه‌ حضرت محمّد مصطفي صل الله عليه و آله و سلم به پیامبری برگزیده شود در شهر مكّه و در قبيله قريش متولّد شد.

پیش از او سي و نُه مرد، مسلمان اسلام آورده بودند.

او در نخستین سالهای دعوت و تبلیغ پیامبر اسلام صل الله عليه و آله و سلم از مخالفین سرسخت اسلام بود؛ چنانکه قصد کشتن پیامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم را نمود و در بین راه با یکی از گرویدگان به دین اسلام روبرو شد. وي در حالیکه شمشیرش را از نیام کشیده و به سوی خانه رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم روانه بود با مطّلع شدن از مسلمان شدن خواهرش فاطمه، مسیر خویش را به سمت خانه خواهرش تغییر داد. اما پس از شنیدن و خواندن نخستین آیات "سوره مباركه طه" که از خواهرش دریافت نمود، منقلب گردید و سراغ رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم را از ساکنان خانه (فاطمه و شوهرش) گرفت.

مسلمینی که در دارالأرقم(محل تجمع نخستین مسلمین) حضور داشتند، با دیدن "عمر" و شمشیر آخته اش هراسان شدند.حمزه عليه السلام عموی پیامبر، آنها را از این هراس بازداشته و گفت:

"اگر نیّت خیر دارد، پذیرایش خواهیم بود و اگر قصدش بد است، وی را با همان شمشیر خواهیم کشت"

هنگامی که "عمر" به آنجا وارد شد شهادتین بر زبان آورد و بدين سان مسلمان شد.

"عمر" اندکی پیش از رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم به مدينه هجرت کرد. وی در بسیاری از جنگهای زمان پیامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم شرکت داشت؛ لیکن مورّخان هیچ ماجرایی از مبارزات او نقل نکرده‌اند.

وي هنگام رحلت رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم مانع نوشتن وصیّت‌نامه شد و گفت: تب بر پيامبر خدا صل الله عليه و آله و سلم چیره شده و هذیان می‌گوید.

از این رو مایه ي حسرت بسیاری از یاران رسول الله صل الله عليه و آله و سلم شد که چرا مسلمانان از آن وصیّت مهم محروم شدند.

"عمر" در شورای سقیفه بنی ساعده حضور داشت و بیشترین نقش را در برگزیدن "ابوبكر" و بیعت مردم با او ایفا کرد. "ابوبكر" نیز در هنگام مرگ، وصیت کرد که "عمر" پس از وی خلیفه شود.

از این رو عمر در سال 13 هجری، پس از مرگ ابوبكر به خلافت دست یافت و لقب "امیرالمؤمنین" را برای خود برگزید. عمر ده سال و شش ماه خلافت کرد و در این مدّت به تأسیس دیوان و دفتر برای حکومت، همّت گماشت و مقرّرات حکومتی بسیاری وضع کرد و بسیاری از سرزمین‌های اسلامی مانند عراق، فلسطين، سوريه، مصر و بخش‌های بسیاری از ايران در دوران خلافت او فتح شد.

یکی از اقدامات نادرست وی، طبقه‌‌بندی اصحاب رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم جهت دریافت حقوق و مزایا بود؛ به طوری که در سال اّخر زندگی خود با مشاهده ي اختلاف طبقاتی شدید بین مسلمانان گفت:

"اگر سال دیگر زنده باشم، بیت المال را به روش پیامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم به طور مساوی بین مردم تقسیم می‌کنم".

با این حال، زندگی ساده‌ای داشت و در امور مالی سختگیر بود.

مورّخان "عمر" را مردی بلندقد، سرخ‌رو و تندخو توصیف کرده‌اند که در مواردی به رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم نیز اعتراض می‌نموده است؛ از جمله در واقعه "صلح حديبيه" و "متعه حج" و از جمله دانشمندان عصر خود بود اما در بسياري از قضاوتها درمانده شده و از علي ابن ابي طالب حضرت علي عليه السلام ياري مي خواست.

حفصه، دخترش، یکی از همسران رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم بود و در عين حال كه سالها از پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم بزرگتر بود اما يكي از خواستگاران حضرت زهرا سلام الله عليها بود.

"عمر" در 27 ذیحجه سال 23 هجری، در سن 63 سالگی بر اثر ضربه شمشیر ابولؤلؤ جان سپرد و در خانه رسول اكرم صل الله عليه و آله و سلم و در کنار مرقد پاك آن حضرت به خاک سپرده شد.

 نوشته شده در 1 بهمن 1385