|
حضرت ابراهیم علیه السلام |
|
قسمت (5) - پایان
به نام خداوند بخشنده مهربان هلاكت نمرود هنگامي كه از سوي خدا ندا رسيد: "اى ابراهيم! به بابل برو و نمرود را به خداپرستى دعوت‌نما" حضرت به بابل - كه كوفه امروزى است - نزد نمرود رفت و او را به خداپرستى دعوت نمود. نمرود گفت:اى ابراهيم! مرا به خداى تو احتياجى نيست. من مى خواهم پادشاهى را از خداى تو بگيرم واو را هلاك نمايم!! سپس دستور داد تا اتاقكى به تعليم شيطان ساختند و خود درون آن قرار گرفت و چهار كركس او را بلند كردند و بالابردند. هنگامي كه بالا رفت تيرى بطرف آسمان انداخت. جبرئيل آن تير را به خون ماهى آغشته كرد. ماهى ناليد :"خدايا تيغ دشمن را به خون من آغشته كردى". ندا رسيد كه:"تيغ را تا قيامت بر شما حرام كردم". نمرود تير خون آلود را كه ديد گفت:كارخداى ابراهيم را ساختم. ابراهيم علیه السلام پاسخ داد: "از اين حرف برگرد كه مردن براى خدا نيست". نمرود گفت: اگر خداى تو زنده است،من لشكر جمع آورى مى كنم . به خدايت بگو كه لشكر جمع كند تا با يكديگر جنگ كنيم! سپس نمرود از اطراف عالم لشكربزرگى كه سيصد فرسخ لشكرگاه آنها بود جمع آوري كرد . ابراهيم علیه السلام دعا كرد: "خدايا ! اين ملعون را هلاك كن" خداوند به عدد لشكر نمرود، پشه فرستاد كه بر سر هر يك پشه‌اى نشست و در اندك زمانى او را هلاك نمود. رئيس پشه‌ها، پشه‌اى بود كه يك‌چشم ،يك پا ،يك دست و نيمه بدنى داشت. آمد و روى زانوى نمرود نشست. نمرود به زنش گفت:اين پشه‌ها لشكر مرا هلاك كردند و دست برد تا پشه را بكشد كه پشه بلند شد و لب بالا و لب پايين نمرود را نيش زد و وارد بيني نمرود شد و به داخل‌مغز وي نفوذ كرده و مشغول نيش زدن شد! صداى فرياد نمرود بلند شد و ازشدت درد، خواب و خوراك از او سلب گرديد . غلامانش مرتب بر سرش مى زدند تا پشه از حركت بايستد. آن پشه آنقدر او را نيش زد تا به هلاكت رسيد . به اين ترتيب ، باقيمانده ي لشكر نمرود به ابراهيم علیه السلام ايمان آوردند.
القاب حضرت ابراهيم علیه السلام ابراهيم علیه السلام از پيامبرانى بود كه خداوند او را بيش از ديگران با عظمت ياد نموده است و او را با القابى چون: "حنيف، مسلم، حليم، اوّاه، منيب و صديق" ياد كرده و با اوصافى چون: "شاكر و سپاسگزار نعمتهاى خداوند، قانت و مطيع خالق توانا، داراى قلب سليم، عامل و فرمانبردار كامل خدا، بنده مؤمن و نيكوكار، شايسته و صالح درگاه خدا" وى را ستوده است و به منصب هايى چون: "امامت و پيشوائى مردم، برگزيده در دو جهان و خليل الله" مفتخر داشته است.
از جمله الطاف الهى بر ابراهيم علیه السلام آنست كه: 1. او را از پيامبران اولواالعزم قرار داد. 2. پيامبرى را در ذريّه او قرار داد. 3. علم ،حكمت و شريعت به وى عطا فرمود. 4. او را "امّت واحده" خواند. 5. خانه ی كعبه به دست او تجديد بنا شد. 6. مقام امامت به او تفويض شد .
وفات حضرت ابراهيم علیه السلام مدت عمر حضرت ابراهيمعلیه السلام دويست سال بوده و در شهر "خليل الرحمن" در فلسطين اشغالى مدفون است.
منبع: كتاب "همراه با پيامبران در قرآن" نوشته شده در 18 اردیبهشت 1386 |
|
قسمت(4) به نام خداوند بخشنده مهربان
ازدواج با ساره و هجرت به مصر قرآن كريم به اين ماجرا اشاره مى كند:
فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَقالَ إِنِّى مُهاجِرٌ إِلى رَبِّى إِنَّهُ هُوَ العَزِيزُ الحَكِيمُ (26) و لوط به او ]ابراهيم[ ايمان آورد و ]ابراهيم[ گفت:من بسوى پروردگارم هجرت مى كنم كه او صاحب قدرت و حكيم است (26)
سبب اين هجرت، دشمنى زايد الوصفى بود كه ميان ابراهيم و ايمان
آورندگان و ميان بُت پرستانى كه از ايمان به خدا سر برتافتند، به
وجود آمد. از اين رو ابراهيم
علیه السلام از آنها بيزارى
جسته و روگردان شد. قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِى إِبْراهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنّا بُرَءاؤُا مِنْكُمْ وَمِمّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنا بِكُمْ وَبَدا بَيْنَنا وَبَيْنَكُمُ العَداوَةُ وَالبَغْضاءُ أَبَداً حَتّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ (4) ابراهيم و كسانى كه بدو گرويدند، بهترين الگو هاى شمايند. آنگاه كه به قوم خود گفتند: ما از شما و از آنچه غير از خدا مى پرستيد، بيزارى مى جوييم. ما به شما اعتقاد نداريم و تا زمانى كه به خداى يگانه ايمان نياوريد، ميان ما و شما دشمنى و كينه توزى وجود خواهد داشت(4)
ابراهيم
علیه السلام همراه كسانى كه به وى ايمان آورده
بودند، رهسپار "شام" گرديد. به سرزمين شام در آن زمان "كنعان" مى
گفتند.
ابراهيم
علیه السلام به همراه همسر و كنيز ِهمسر خود -
"هاجر"- از مصر به "فلسطين" بازگشت. «رَبِّ هَبْ لِى مِنَ الصّالِحِينَ (100) پروردگارا! به من از صالحان ]فرزندان صالح[ ببخش(100)
ازدواج با هاجر تورات، در "سفر پيدايش ، فصل 17 و آيه 20، اسماعيل را اين گونه وصف كرده است: و أمّا إسماعيل فقد سمعتُ قولَكَ فيه و هاء نذا أُباركَه و أَنميه و أَكثرهُ جدّاً جدّاً وَيلِدُ اِثْنَى عَشرَ رئيساً وأجعله أمةً عظيمةً گفته ات را درباره اسماعيل شنيدم و من اينك او را بركت داده و به رشد و كمال مى رسانم و نسلش را فزونى بخشيده و از او دوازده رئيس به وجود مى آيد و او را امّتى بزرگ مى گردانم
هجرت ابراهيم علیه السلام و اسماعيل به مكّه
پس از
آنكه ابراهيم
علیه السلام ، از هاجر داراى فرزندى به نام
"اسماعيل" شد، هاجر در اثر آن دچار غرور و مباهات شد و همين سبب حسرت و
رشك در درون ساره گشت.
وى چند بار اين مطلب را تكرار كرد تا شايد ابراهيم برگردد، ولى او به
راه خود ادامه داد.در اين هنگام بود كه هاجر از او پرسيد:"آيا خدا به
تو چنين فرمان داده؟" ابراهيم علیه السلام در حالى كه در فراق و جدايى همسر و كودك خود سخت پريشان بود، به راه افتاد، ولى اراده خدا بر اراده او چيره گشته و تسليم پروردگار خويش شد و در حالى كه به نزد پروردگار خود تضرّع و زارى مى كرد، بازگشت و با اين كلمات كه قرآن آنها را براى ما بيان كرده است، خداى خود را مى خواند: رَبَّنا إِنِّى أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِى بِوادٍ غَيْرِ ذِى زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ المُحَرَّمِ رَبَّنا لِيُقِيمُوا الصَّلاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النّاسِ تَهْوِى إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ (37) رَبَّنا إِنَّكَ تَعْلَمُ ما نُخْفِى وَما نُعْلِنُ وَما يَخْفى عَلىَ اللَّهِ مِنْ شَىءٍ فِى الأَرضِ وَلا فِى السَّماءِ (38) پروردگارا، من برخى از اعضاى خانواده ام را در منطقه اى بى آب و علف نزديك خانه محترم تو سكونت دادم. پروردگارا، اين كار را انجام دادم تا نماز را به پا دارند. دلهاى مردم را متوجه آنها گردان و بدانها نعمت عنايت كن، شايد سپاسگزار شوند(37) پروردگارا، تو از آشكار و نهان ما خبر دارى. هيچ چيز در آسمان و زمين بر خداوند نهان نيست(38) سوره مباركه ابراهيم؛ آيات 37 و 38
هاجر، فرمان خدا را گردن نهاد و صبر پيشه كرد و در مدت اقامت خود، از
خوراك و آبى كه ابراهيم
علیه السلام برايشان تهيه كرده بود،
استفاده كرد تا آنها تمام شده و خود و فرزندش تشنه گرديدند. او به
كودكش كه از تشنگى به خود مى پيچيد، نگريست و نتوانست آن منظره دردناك
را تحمّل كند. از اين رو سراسيمه به پا خاست و سرگردان و متحيّر و
شتابان به اين سو و آن سو ، مى دويد به گونه اى كه در آستانه از هوش
رفتن قرار گرفت. گفته شده كه، اسماعيل با پاها و دستهايش به زمين مى كشيد تا اينكه آب از زير پاهايش جوشيد.
وقتى هاجر اين منظره هيجان انگيز را ديد، شادى و خوشحالى سراسر وجودش
را فراگرفت و سپس از آن آب برگرفته و كودك خود را سيراب ساخت و خود نيز
از آن نوشيد.
ذبح اسماعيل
در يكى از ديدارها ابراهيم
علیه السلام در خواب ديد كه
خداوند به او فرمان مى دهد تا فرزندش اسماعيل را ذبح كند. البته خواب
پيامبران حق بوده و به منزله ی وحى الهى است، به همين دليل ابراهيم
علیه
السلام تصميم به اجراى فرمان الهى گرفت و به بهانه اينكه
اسماعيل، تنها پسر او بوده و خود به سن پيرى رسيده است، از تصميم خود
برنگشت. اين ماجرا را قرآن برايمان چنين بازگو مي كند: وَقال إِنِّى ذاهِبٌ إِلى رَبِّى سَيَهْدِينِ (99) رَبِّ هَبْ لِى مِنَ الصّالِحِينَ (100) فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلِيمٍ (101) فَلَمّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْىَ قالَ يا بُنَىَّ إِنِّى أَرى فِى المَنامِ أَنِّى أَذبَحُكَ فَانْظُرْ ماذا تَرى قالَ يا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِى إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصّابِرِينَ (102) فَلَمّا أَسْلَما وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ (103) وَنادَيْناهُ أَنْ يا إِبْراهِيمُ (104) قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيا إِنّا كَذلِكَ نَجْزِى المُحْسِنِينَ (105) إِنَّ هذا لَهُوَ البَلاءُ المُبِينُ (106) وَفَدَيْناهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ (107) وَتَرَكْنا عَلَيْهِ فِى الآخِرِينَ (108) سَلامٌ عَلى إِبْراهِيمَ (109) كَذلِكَ نَجْزِى المُحْسِنِينَ (110) إِنَّهُ مِنْ عِبادِنا المُؤْمِنِينَ (111) وَبَشَّرْناهُ بِإِسْحقَ نَبِيّاً مِنَ الصّالِحِينَ (112) سوره مباركه صافات؛ آيات 99 تا 112
ابراهيم گفت: من به پيشگاه پروردگار خويش مى روم و او مرا هدايت خواهد كرد(99) پروردگارا، فرزندى شايسته به من عنايت فرما(100) ما او را به پسرى بردبار و شكيبا مژده داديم(101) آنگاه كه او به سن رشد رسيد و با پدر به كار و تلاش پرداخت، ابراهيم گفت: پسركم در خواب ديدم كه تو را ذبح مى كنم نظرت چيست؟ اسماعيل گفت: پدرم آنچه را بدان مأمور شده اى انجام ده و انشاءالله مرا از بردباران خواهى يافت(102) آنگاه كه تسليم امر خدا شد و او را به صورت خوابانيد(103)به او خطاب كرديم اى ابراهيم(104) مأموريت خوابت را عملى ساختى و اين گونه نيكوكاران را پاداش مى دهيم(105)اين امتحانى آشكار بود (106)و با ذبحى بزرگ او را فدا داديم (107)و قدردانى و ثناى او را به آيندگان واگذارديم(108) سلام و درود بر ابراهيم(109) اين گونه نيكوكاران را پاداش عطا مى كنيم(110) زيرا او از بندگان مؤمن ما بود (111)و وى را به اسحق، كه پيامبرى شايسته بود، مژده داديم(112)
سپس از جانب خداوند قوچي فرستاده شد تا آن را به جاي اسماعيل علیه السلام ذبح نمايد .
ابراهيم علیه السلام و همسران اسماعيل
روزى ابراهيم
علیه السلام وارد مكّه شد و به منزل اسماعيل
رفت، ولى اسماعيل را نديد و تنها همسرش در خانه بود. آن زن نمى دانست
كه اين مرد، پدر شوهر اوست. ابراهيم
علیه السلام حال اسماعيل
را از وى جويا شد، او گفت: اسماعيل براى شكار بيرون رفته است.
ابراهيم بدو فرمود:
بناى كعبه توسط ابراهيم علیه
السلام
و اسماعيل
اسماعيل به پدر گفت:"آنچه را خداوند به تو فرمان داده انجام بده و من در اين كار بزرگ و مهم تو را يارى خواهم كرد".
حجرالأسود
رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ العَلِيمُ (127) ]نيز به ياد آوريد [هنگامى را كه ابراهيم و اسماعيل، پايه هاى خانه]كعبه[ را بالا مى بردند، ]و مى گفتند:[ پروردگارا! از ما بپذير، كه تو شنوا و دانايى(127)
مقام ابراهيم علیه السلام و آنگاه كه بناى خانه بالا رفت و براى آن پيرمرد بالا بردن سنگها دشوار آمد، روى سنگى ايستاد كه همان "مقام ابراهيم" است و چون قسمتى از ديوار به پايان مى رسيد در حالى كه روى آن سنگ قرار داشت، به سمت ديگر منتقل مى شد و هر زمان از بناى ديوارى فراغت مى يافت، سنگ را به قسمت ديگر منتقل مى ساخت و به همين ترتيب بود تا ديوارهاى كعبه به پايان رسيد. اين سنگ از دير زمان تا دوران "عمربن خطاب" به ديوار كعبه متصل بود و او سنگ را اندكى از خانه كعبه فاصله داد تا نمازگزاران را به خود مشغول نسازد. قرآن با اين آيات بينات به بناى كعبه اشاره مىكند:
سوره مباركه بقره؛ آيات 125 تا 127
و آنگاه كه خانه كعبه را ملجأ و جايگاهى امن براى مردم قرار داديم و مقام ابراهيم را محل پرستش و عبادت خود قرار دادند و از ابراهيم و اسماعيل پيمان گرفتيم كه خانه ام را براى طواف كنندگان و معتكفان و اهل ركوع و سجود، از پليدى ها پاكيزه گردانند(125) و آنگاه كه ابراهيم گفت: پروردگارا، اين سرزمين را امنيت ببخش و به كسانى كه در اين سرزمين به خدا و روز جزا ايمان آورده اند، نعمت ارزانى بدار. خداوند فرمود: و آنان را كه كفر ورزيدند، اندكى از نعمت بهره مند گردانم و سپس آنان را به آتش دوزخ كه بدترين جايگاه است گرفتار سازم(126)و زمانى كه ابراهيم و اسماعيل ديوارهاى خانه كعبه را بالا مى بردند،عرضه داشتند:خدايا، اين خدمت را از ما بپذير، به راستى كه تو شنونده و دانايى(127) نوشته شده در 16 اردیبهشت 1386 |
|
قسمت (3)
دليل ابراهيم علیه السلام بر بطلان خدايان متعدداز بررسى تاريخ چنين برمى آيد كه در زمان و محيطى كه ابراهيم علیه السلام مى زيست،مردم خورشيد و ماه و ستارگان را پرستش مى كردند. ابراهيم علیه السلام كه به خداى يگانه ايمان آورده بود، بى آنكه هيچ فرصتى را از دست دهد، با قوم خود به گفتگو مى پرداخت و درباره خدايانشان با آنها به بحث و مناقشه مى پرداخت. از جمله مناقشات آن حضرت اين بود كه بر پرستش ستارگان و خورشيد و ماه، خط بطلان بكشد و معبود حقيقى را خداى يگانه معرفى كند. خداوند متعال فرمود : وَكَذلِكَ نُرِى إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمواتِ وَالأَرضِ وَلِيَكُونَ مِنَ المُوقِنِينَ (75) فَلَمّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأى كَوْكَباً قالَ هذا رَبِّى فَلَمّا أَفَلَ قالَ لا أُحِبُّ الآفِلِينَ (76) فَلَمّا رَأى القَمَرَ بازِغاً قالَ هذا رَبِّى فَلَمّا أَفَلَ قالَ لَئِنْ لَمْ يَهْدِنِى رَبِّى لَأَكُونَنَّ مِنَ القَوْمِ الضّالِّينَ (77) فَلَمّا رَأى الشَّمْسَ بازِغَةً قالَ هذا رَبِّى هذا أَكْبَرُ فَلَمّا أَفَلَتْ قالَ يا قَوْمِ إِنِّى بَرِىءٌ مِمّاتُشْرِكُونَ (78) إِنِّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذِى فَطَرَ السَّمواتِ وَالأَرضَ حَنِيفاً وَما أَنَا مِنَ المُشْرِكِينَ (79)سوره مباركه انعام؛ آيات 75 تا 79 همچنين ملكوت آسمانها و زمين را به ابراهيم ارائه داديم تا به مقام اهل يقين برسد(75) چون تاريكى شب فرا رسيد، ستاره اى را ديد گفت: اين پروردگار من است و چون ستاره غروب كرد، گفت: من چيزى را كه غروب كند و نهان شود دوست ندارم(76)ديگر بار چون شب هنگام فرا رسيد، ماه تابان را ديد، گفت: اين پروردگار من است، ولى هنگامى كه غروب كرد، گفت: اگر خدا مرا ارشاد و راهنمايى نكند، در زمره گمراهان خواهم بود (77)و آنگاه كه خورشيد درخشان را ديد، گفت: اين پروردگار من است و اين بزرگتر است و آنگاه كه غروب كرد گفت: اى مردم، من از آنچه كه شريك خدا قرار مى دهيد، بيزارم(78) من با ايمان و اخلاص رو به سوى خدايى آوردم كه آفريننده آسمان و زمين است و هرگز به خدا شرك نخواهم ورزيد(79) مفهوم اين آيات اين است كه خداوند برخى از رازهاى ملكوت خويش را كه دلالت بر ربوبيّت او داشت، بر ابراهيم علیه السلام آشكار ساخت تا اهل يقين شود و در ايمان خويش استوار باشد و به واسطه آن بر قوم بُت پرست خود اقامه برهان نمايد .اينك اصل ماجرا: شب هنگام كه پرده ي تاريك و سياه شب بر همه جا گسترده بود، ابراهيم ميان گروهى از قوم خود به بحث و گفتگو مى پرداختند .ابراهيم علیه السلام به ستاره اى در حال حركت كه مورد پرستش قومش بود، نگاهى انداخت و در حضور همه به عنوان اينكه اظهار موافقت با آنان نموده - و كنايه از هم رأيى وى با آنها باشد - گفت: هذا رَبِّى. ولى ديرى نپاييد كه اين ستاره هنگام روشنايى روز از ديده ها نهان گرديد، در اين هنگام ابراهيم علیه السلام به همراهانش فرمود كه وى به خدايى كه ابتدا آشكار و سپس ناپديد شود، ايمان نخواهد آورد.اين شيوه اى حكيمانه بود كه ابراهيم علیه السلام آن را انتخاب كرد. وى خدايان آنها را مورد تحقير قرار نداد و در آغاز كار، اعتقادات آنها را نابخردانه توصيف نكرد تا از او دورى جسته و با وى به ستيزه جويى بپردازند و به شنيدن دلايل و براهين او گوش نسپارند، بلكه به جهت كسب اعتماد آنها با اعتقاداتشان اظهار موافقت كرد، تا سخنش در روح و جان آنها مؤثر واقع شود و بعداً بتواند به دل هاى آنها راه يابد و اشتباهات اعتقادى آنها را روشن كند؛ چرا كه اعتقاد به پديدار شدن ستاره اى كه سرانجام آن، نهان شدن است، به اين معناست كه آن را كسى به وجود آورده است و اين معنا با خدايى بودن سازگار نيست. ابراهيم علیه السلام در جلسه ديگرى كه با همراهان خود داشت، ماه را ملاحظه كرد كه با روشنايى خود از آن سوى افق، تاريكى شب را مى شكافت. وى ديگر بار جهت موافقت با عقايد آنان مىگويد:هذا رَبِّى.ولى طولى نمى كشد كه ماه از ديدگان ناپديد مى شود.در اين هنگام ابراهيم علیه السلام اظهار مى دارد:"اگر خدايى كه مرا آفريده، هدايت و ارشادم نكند، در زمره گمراهان خواهم بود".وى با اين اقرار و اعتراف دو هدف را دنبال مى كرد: يكى بطلان پرستش ماه و دوم اينكه[مى فهماند] معبود ديگرى كه همان خداى يگانه است وجود دارد. هم اوست كه دل ها را به حقيقت رهنمون مى شود و از راه يافتن شك و ترديد به ژرفاى آنها جلوگيرى مى كند. روز دوم، خورشيد طلوع كرده و با نور افشانى در وسط آسمان هويدا مى شود. ابراهيم علیه السلام به اطرافيانش مى گويد: هذا رَبِّى هذا أَكْبَرُ.اين شيوه اى بود كه براى موافقت تدريجى آنها به كار برد تا پس از اهانت سابق به آنها و انكار خدايى بودنشان، حاضر به شنيدن سخنان وى گردند. ابراهيم علیه السلام هنگام ناپديد شدن خورشيد، هدفى را كه در پى آن بود، اعلان داشت و آن اعلان بيزارى از خدايان آنهابود [يعنى] ستارگانى كه پديدار گشته و سپس ناپديد مى شوند، ناگزير بايد آفريننده اى داشته باشند كه همان خداى سبحان است.پس از آنکه ابراهیم علیه السلام از خدایان آنها بیزاری جستُ آنها را مخاطب ساخت:"من قصد دارم متوجه پرستش خداى يگانه شوم - هم او كه آسمانها و زمين را آفريد - و از گمراهى بپرهيزم و خدايان پوچ و باطل شما را رها سازم. من هيچ معبودى را با خداوند متعال شريك نمى دانم".
با استناد به كتاب معروف "ابراهيم ابوالانبياء" نوشته "عباس محمود عقاد" و همچنين استناد به كتاب "تاريخ تمدّن" نوشته "ويل دورانت"، در دوران حضرت ابراهيم علیه السلام، پرستش ماه در شهر "اور" كه محل زندگى وى بود به چشم مى خورد. آنان به ماه "نانار" مى گفتند، همان گونه كه خورشيد مورد پرستش بود و به آن "شماس" گفته مى شد و نيز ستارگان كه معروفترين آنها ستاره زهره بود "عشتار" ناميده مى شد و ستاره مريخ كه بدان "مردوك" گفته مى شد.نمرود و ابراهيم علیه السلامخبر دعوت ابراهيم علیه السلام به پرستش خداى يگانه و ردّ هر گونه معبودى جز خدا، به "نمرود" رسيد. وى در پى ابراهيم علیه السلام فرستاد و ميان او و ابراهيم علیه السلام گفتگويى رخ داد كه قرآن آن رابراى ما بازگو مى كند: أَلَمْ تَرَ إِلىَ الَّذِي حاجَّ إِبْراهِيمَ فِى رَبِّهِ أَنْ آتاهُ اللَّهُ المُلْكَ إِذ قالَ إِبْراهِيمُ ربِّىَ الَّذِى يُحْيِى وَيُمِيتُ قالَ أَنا أُحْيِى وَأُمِيتُ قالَ إِبْراهِيمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِى بِالشَّمْسِ مِنَ المَشْرِقِ فَأْتِ بِها مِنَ المَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِى كَفَرَ وَاللَّهُ لا يَهْدِى القَوْمَ الظّالِمِينَ (258)آيا نديدى كه پادشاه زمان ابراهيم درباره يكتايى خدا با ابراهيم به جدل و احتجاج برخاست كه خداوند به او قدرت و سلطنت داد. آنگاه كه ابراهيم گفت: خداى من آن است كه زنده مى كند و مى ميراند. پادشاه گفت: من نيز زنده مى كنم و مى ميرانم! ابراهيم گفت: خداوند خورشيد را از مشرق برمى آورد، تو آن را از مغرب برآور! كافران مبهوت گشتند و خداوند ستمگران را هدايت نمى كند (258) سوره مباركه بقره؛ آيه 258
تفسير آيه 285 سوره مباركه بقره: نمرود در باره صفات خداى حضرت ابراهيم علیه السلام كه مردم را به پرستش او دعوت مى كرد، وى را مورد پرسش و سؤال قرار داد. ابراهيم علیه السلام به او پاسخ داد: "پروردگار او خدايى است كه زنده مى گرداند و مى ميراند. او به وجود آورنده و ايجادگر حيات و زندگى است و اوست كه «مى ميراند» يعنى همان حيات را سلب كرده و برمى گيرد". ولى آن پادشاه كه به قدرت خود مغرور بود به ابراهيم پاسخ مى دهد: أنا أُحْيِى وَأُمِيتُ من هم زنده مى كنم و مى ميرانم
ابراهيم علیه السلامگفت:"چگونه مى ميرانى و زنده مى كنى؟"پادشاه گفت:من دو نفر را كه هر كدام سزاوار كيفرند گرفته، يكى از آنان را مى كشم و در حقيقت او را مى ميرانم و از كيفر ديگرى در مى گذرم، پس در واقع با اين كار او را زنده مى كنم. ترديدى نيست كه سخن پادشاه گفته اى اشتباه و غير واقعى بود. زيرا زنده كردن حقيقى آن است كه آفريده اى از نيستى به هستى آورده شود. به همين دليل مى بينيم كه ابراهيم علیه السلام به جهت اينكه سخن پادشاه عارى از منطق بوده با او به بحث و مناقشه نپرداخته است.از اين رو تصميم گرفت براى مناقشه با او راه ديگرى را برگزيند تا نتيجه اى بهتر داشته و سريعتر راه را بر او ببندد تا بتواند او را مُجاب ساخته و ساكت كند. به همين سبب ابراهيم علیه السلام فرمود: فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِى بِالشَّمْسِ مِنَ المَشْرِقِ فَأْتِ بِها مِنَ المَغْرِبِ خداوند خورشيد را از مشرق بر مى آورد [اگر راست مى گويى] تو آن را از مغرب برآور
نمرود ادّعا مى كرد كه با خدا شريك است و معناى شريك بودن اين است كه در قدرت با هم مساوى باشند؛ بنابراين پادشاهى كه مدّعى خدايى است بايد قدرت خود را در تغيير مسير خورشيد نشان دهد، اما وى [ازاين سخن] برآشفت و پاسخى براى گفتن نداشت.
چرا معجزه ي زنده كردن مردگان ؟
قرآن اين گونه به توصيف قدرت الهى پرداخته است: وَ هُوَ الَّذى يَبدأُ الخَلقَ ثُمّ يُعيدهُ و او كسى است كه در آغاز انسان را آفريد و پس از مرگ او را دوباره زنده مى كند
ابراهيم علیه السلام به قدرت الهى ايمان داشت كه او در روز قيامت مردگان را زنده مى گرداند، ولى از خداى خويش خواست تا نمونه اى ملموس از آن را براى وى ارائه دهد، تا دلش آرامش بيشترى يابد و خداوند درخواست او را اجابت فرمود و قدرت خود را بدو نماياند.
قرآن آن را براى ما چنين حكايت مى كند: وَإِذ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ أَرِنِى كَيْفَ تُحْىِ المَوْتى قالَ أَوَلَمْ تُؤْمِن قالَ بَلى وَلكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِى قالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلى كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءَاً ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيَاً وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (260)آنگاه كه ابراهيم عرض كرد: پروردگارا! به من بنمايان كه چگونه مردگان را زنده مى كنى، خداوند فرمود: آيا ايمان نياورده اى؟ عرض كرد: ايمان آورده ام، ولى براى آرامش دلم اين را پرسيدم. خداوند فرمود: چهار پرنده بگير و ذبح كن و گوشت آنها را درهم آميز و هر بخشى از آن را بر سر كوهى قرار ده و سپس آن مرغان را بخوان، شتابان به سوى تو آيند و بدان كه خداوند بر همه چيز توانا و به امور جهان داناست (260) سوره مباركه بقره؛ آيه 260
با دقت در اين سخن خداوند ، ملاحظه خواهيد كرد كه ابراهيم علیه السلام در ايمان به قدرت خداوند و برانگيختن مردگان در روز رستاخيز ترديدى نداشت، ولى براى حصول يقين، از خداى خويش پرسيد:كَيْفَ تُحْىِ المَوْتى و نپرسيد هل تحيى
اما پاسخ پروردگارش به او چه مى توانست باشد؟ خداوند بدو فرمود:
نوشته شده در 13 اردیبهشت 1386 |
|
قسمت (2) به نام خداوند بخشنده مهربان
درخواست ابراهيم علیه
السلام
برترك بُت پرستى پدر (پدر بزرگ) اى رسول ما، در كتاب خود شرح حال ابراهيم را، كه پيامبرى بسيار راستگو بود، ياد كن (41) هنگامى كه باپدر [يا عموى] خود گفت: اى پدر، چرا بت بى جان، كه چشم و گوش ندارد و هيچ رفع نيازى از تو نمى كند، مى پرستى؟ (42) اى پدر، علمى را به من آموخته اند كه تو از آن بهره اى ندارى؛ پس از من پيروى كن تا تو را به راه راست هدايت كنم (43) اى پدر، هرگز شيطان را نپرست، چرا كه شيطان نسبت به خداى رحمان سخت نا فرمان است (44) اى پدر، من از اين بيمناك هستم كه عذاب خداوند رحمان بر تو فرا رسد و يار و ياور شيطان باشى (45) گفت: اى ابراهيم، مگر تو از خدايان من رو گردان شده اى؟ اگر از مخالفت بت ها دست برندارى، تو را سنگسار خواهم كرد و گرنه سالها از من دور باش (46) ابراهيم در پاسخ گفت: تو به سلامت باشى. من از خدا برايت آمرزش مى خواهم كه خدايم درباره من بسيار مهربان است(47) من از شما و بُت هايى كه به جاى خدا مى پرستيد دورى مى گزينم و خداى يكتا را مى خوانم و اميـدوارم مـرا از لطف خويش محـروم نگـردانـد (48) سوره مباركه مريم؛ آيات 41 تا 48
ابراهيم علیه
السلام
همان گونه كه به پدرش وعده داده بود و پيش از اينكه از ايمان وى مأيوس
گردد، براى او طلب آمرزش كرد، ولى پس از آنكه برايش روشن شد، وى دشمن
خداست و نمىخواهد دست از پرستش بت ها بردارد، همان گونه كه در قرآن
آمده، از او بيزارى جست: آمرزش طلبى ابراهيم براى پدر [پدر بزرگش] به خاطر وعده اى بود كه به وى داده بود، ولى زمانى كه روشن شد او دشمن خداست، از او بيزارى جست. به راستى كه ابراهيم فردى بسيار بردبار و خدا ترس بود (114)
بُت شكنى ابراهيم علیه
السلام "آيا غذا نمى خوريد؟" و چون كسى پاسخ او را نداد، گفت:"چرا سخن نمى گوييد؟"
وَ إِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْراهِيمَ (83)إِذ جـاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيـمٍ (84) إِذ قـالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مـاذا تَعْبُدُونَ(85) أَإِفْكاً آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِيدُونَ(86)فَمـا ظَنُّكُمْ بِرَبِّ العـالَمِينَ(87) فَنَظَـرَ نَظْـرَةً فِى النُّجُومِ (88) فَقالَ إِنِّى سَقِيمٌ(89) فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ(90)فَراغَ إِلى آلِهَتِهِمْ فَقالَ أَلا تَأْكُلُونَ(91)ما لَكُمْ لا تَنْطِقُونَ (92)فَراغَ عَلَيْهِمْ ضَرْباً بِالْيَمِينِ (93) در حقيقت ابراهيم از پيروان نوح بود(83) ابراهيم با قلبى پاك و سالم از جانب خدا آمد(84) هنگامى كه به پدر (پدر بزرگ) و قوم خود گفت: شما به پرستش چه مشغوليد؟(85) آيا رواست كه به دروغ، خدايانى را به جاى خداى يكتا برگزينيد؟(86) پس به خداى جهانيان چه گمان مى بريد؟(87) آنگاه ابراهيم انديشيد و به ستارگان آسمان نگاهى كرد(88) و به قومش گفت:من بيمارم [و نمى توانم در جشن شما شركت كنم](89) قومش از او دست برداشتند(90) ابراهيم آهنگ بُت هاى آنان كرد و به بُت ها گفت: آيا غذا نمى خوريد؟(91) چرا سخن نمى گوييد؟(92) و سپس تبر را با دست راست محكم بر آنها كوبيد(93) سوره مباركه صافات؛ آيات 83 تا 93 وَ تَاللَّهِ لَأَكِيدَنَّ أَصْنامَكُمْ بَعْدَ أَنْ تُوَلُّوا مُدْبِرِينَ(57)فَجَعَلَهُمْ جُذاذاً إِلّا كَبِيراً لَهُمْ لَعَلَّهُمْ إِلَيْهِ يَرْجِعُونَ(58) به خدا سوگند، پس از آنكه [از شهر] بيرون رفتيد، بُت هاى شما را به هر تدبيرى در هم خواهم شكست(57)[پس از رفتن آنهـا] بت ها را قطعـه قطعـه كـرد، جز بت بزرگشـان را كــه بدان رجـوع كنند (58) سوره مباركه انبياء؛ آيات 57 و 58
ابراهيم علیه السلام با شكستن بُت ها دليلى ملموس بر بطلان بُت پرستى قومش اقامه كرد. او مى گفت:"اگر اينها خدايان راستين بودند، از خويش دفاع مى كردند و به هر كسى كه بدانان آسيب مى رساند، زيان وارد مى ساختند".
داخل پرانتز:
گذري به تاريخ و "هيده يوشي" پادشاه ژاپن
محاكمه ابراهيم علیه
السلام
مردم به طور ناخودآگاه، در ورطه لغزش و اشتباهى كه
ابراهيم علیه
السلام
آنها را به اعتراف بدان ناگزير ساخت، گرفتار
آمدند. برخى از آنها به بعضى ديگر مى گفتند:
آيا به جاى خدا چيزهايى را كه به شما سود و زيانى نمى رسانند، مى پرستيد(66) افّ بر شما و معبودانى كه به جاى خدا مى پرستيد. آيا انديشه نمى كنيد(67) سوره مباركه انبياء ؛ آيات 66 و 67 اين آيه ی شريفه، پَستى و بى مقدارى افرادى را كه براى بُت ها احترام قائل شده و به جاى خدا آنها را مى پرستند، به مردم هر عصر و زمانى گوشزد مى كند. ولى زمانى كه جهل و نادانى در دل ها ريشه دوانيد و تعصب كوركورانه بر قلب ها حاكم شد، قدرت داورى را كاهش مى دهد. به همين سبب قوم ابراهيم علیه السلام هنگامى كه احساس شكست و رسوايى كردند و از سويى هيچ دليل و برهانى هم نداشتند، از بحث و مناقشه صرف نظر كرده و براى سرپوش گذاشتن بر رسوايى خود، به زور متوسّل شدند و او را محكوم به مرگ با آتش كردند، ولى خداوند با قدرت خويش او را از آتش رهايى بخشيد و به آتش فرمان داد: قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ (69) (سرانجام او را به آتش افكندند ، ولى ما) گفتيم: اى آتش! بر ابراهيم سرد و سالم باش(69) خداى متعال فرمود: قالُوا فَأْتُوا بِهِ عَلى أَعْيُنِ النّاسِ لَعَلَّهُمْ يَشْهَدُونَ (61) قالُوا أَأَنْتَ فَعَلْتَ هذا بِآلِهَتِنا يا إِبْراهِيمُ (62) قالَ بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هذا فَسْأَلُوهُمْ إِنْ كانُوا يَنْطِقُونَ (63) فَرَجَعُوا إِلى أَنْفُسِهِمْ فَقالُوا إِنَّكُمْ أَنْتُمُ الظّالِمُونَ (64) ثُمَّ نُكِسُوا عَلى رُؤُوسِهِمْ لَقَدْ عَلِمْتَ ما هؤُلاءِ يَنْطِقُونَ (65) قالَ أَفَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُكُمْ شَيْئاً وَلا يَضُرُّكُمْ(66) أُفٍّ لَكُمْ وَلِما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَفَلا تَعْقِلُونَ (67) قالُوا حَرِّقُوهُ وَانْصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ (68) قُلْنا يا نارُ كُونِى بَرْداً وَسَلاماً عَلى إِبْراهِيمَ(69) گفتند: او را در برابر ديدگان مردم حاضركنيد شايد آنها [به كارهاى او] گواهى دهند(61) گفتند: اى ابراهيم! آيا تو با خدايان ما چنين كردى؟ (62) وى گفت: اين كار بُت بزرگ است، اگر سخن مى گويند از آنها بپرسيد؟(63) آنان در انديشه فرو رفتند و گفتند: شما به خود ستم كرديد (64) و آنگاه سرافكنده شدند و [گفتند] تو مى دانستى كه اينها سخن نمى گويند(65) گفت: آيا به جاى خدا چيزى را كه به شما سود و زيانى نمى رساند، مى پرستيد؟(66) اُف بر شما و بر آنچه به جاى خدا پرستش مى كنيد. آيا [در كار خود] نمى انديشيد؟ (67) گفتند: او را در آتش بسوزانيد و بدينوسيله خدايانتان را يارى كنيد، اگر انجام دهنده اين كاريد (68) و ما گفتيم: اى آتش! بر ابراهيم گلستان شو (69) سوره مباركه انبياء، آيات 61تا 69
خداى سبحان ماجراى محاكمه ابراهيم علیه السلام را با الفاظى كوتاه و بسيار رسا عنوان فرموده است:
چون به سرعت به سمت او رفتند(94) وى گفت: آيا آنچه را خود مى تراشيد پرستش مى كنيد؟(95) خداوند شما و آنچه را مى سازيد آفريده است(96)گفتند: جايگاهى برايش بسازيد و او را در آتش افكنيد(97)در حق او به مكر و حيله متوسل شدند و ما آنها را خوار گردانيديم(98) سوره مباركه صافات، آيات 94 تا 98 نوشته شده در 12 اردیبهشت 1386 |
|
قسمت (1) به نام خداوند بخشنده مهربان
مقدمه: ابراهيم علیه السلام نزد پيروان اديان سه گانه "يهود ، مسيحيت و اسلام" داراى جايگاهى والاست. نام او پيوسته همراه با احترام و قداست و شكوه و جلال برده مى شود. وى از پيامبران اولوالعزم الهى بوده و در راه دعوت به پرستش خدا و يگانگى او و راه عقيده اى كه بدان ايمان آورده بود، تلاش و مبارزه كرد. سراسر زندگى آن حضرت، كوشش و فداكارى در راه پروردگار خود بود. وى از جنبه اخلاص و فداكارى در راه عشق به خدا، الگويى زنده براى همه آيندگان بود. چنانكه جايگاه والا و برجسته آن حضرت، نهفته در مقام ابوالأنبيايى وى بود و آن چنان است كه هيچ كس بدان پايه نمى رسد."هر كتاب آسمانى كه بر هر يك از پيامبران ِ پس از ابراهيم علیه السلام نازل مى شد، آن پيامبر از نسل و يا از پيروان آن حضرت بود". ( ابن كثير، البدايه والنهايه، جلد1، صفحه167)
حضرت ابراهيم علیه السلام دو پسر به نام هاى "اسماعيل" و "اسحاق" داشت كه خداوند آنها را به پيامبرى برگزيد. نسب شناسان بر اين عقيده اند كه نسب رسول خدا صل الله عليه و آله و سلم به "عدنان بن أدد" مى رسد و نسب "عدنان" به "اسماعيل بن ابراهيم" ختم مى شود. (تاريخ طبرى، جلد 1، صفحه221 )
قرآن، حضرت ابراهيم علیه السلام را "پدر اعـراب" خوانده، آنجا كه خداى سبحـان مؤمنين عرب را مـورد خطاب قرار داده و مى فرمايد:
وَما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِى الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِيكُمْ
إِبْراهِيمَ هُوَ سَمّاكُمُ المُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ
(78) سوره مباركه حج؛ آيه 78
اما "اسحاق"، داراى فرزندى به نام "يعقوب" شد كه لقب او "اسرائيل" است و ساير نسل هاى بنى اسرائيل، منتسب به او هستند كه در ميان آنها بسيارى از پيامبران وجود دارند كه آخرين اينان حضرت عيسى عليه السلام است. آنگونه كه انجيل بيان كرده، عيسى علیه السلام به پيروان خود فرمود: إبراهيمُ أبُوكم اِبتَهَجَ حتّى يَرى يَومي فَرأى وَ فَرِحَ ابراهيم پدر شماست، او مسرور بود كه امروزِ مرا ببيند و ديد و شادمان گشت انجيل يوحنا، 8، 56
قرآن كريم از ابراهيم علیه السلام به عنوان پدر پيامبرانى كه پس از او آمدند، ياد كرده است آنجا كه فرمود: وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحقَ وَ يَعْقُوبَ كُلّاً هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ و َيُوسُفَ وَ موُسى وَ هرُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِى المُحْسِنِينَ (84) وَ َزَكَرِيّا وَ يَحْيى وَ عِيسى وَ إِلْياسَ كُلٌّ مِنَ الصّالِحِينَ (85) وَ إِسْماعِيلَ وَ الْيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَكُلّاً فَضَّلْنا عَلىَ العالَمِينَ (86) و ما به ابراهيم ، اسحاق و يعقوب را عطا كرديم و همه را به راه راست رهنمون شديم و نوح را نيز پيش از ابراهيم و نيز فرزندانش داود و سليمان و ايّوب و يوسف و موسى و هارون را هدايت كرديم و اين چنين نكوكاران را پاداش خواهيم داد(84) زكريّا و يحيى و عيسى و الياس همه از نيكوكارانند(85) و نيز اسماعيل و يسع و يونس و لوط از نيكان بوده و همه آنها را بر جهانيان برترى داديم(86) سوره مباركه انعام؛ آيات 84 تا 86
از اين آيه شريفه روشن مى گردد كه ابراهيم عليه السلام نياى يهوديان و مسيحيان و مسلمانان است و پيامبران اين اديان سه گانه از حيث نسب از يك تبار بوده و يك هدف را دنبال مى كرده اند و آن عبارت بوده از: عمل به دستورات الهى كه بر آنها فرو فرستاده شده و قبل از هر چيز دستوراتى كه به پرستش خداى يگانه دعوت مى كرده است.
محل زندگي ابراهيم عليه السلام اگر بين آنچه در "سفر پيدايش" تورات آمده و بين آنچه باستان شناسان كشف كرده اند، مقايسه كنيم، به دست مى آيد كه دوران حضرت ابراهيم عليه السلام - چنانكه ساليانى قبل چنين تصوّر مى رفت - به هزاره دوم قبل از ميلاد مسيح عليه السلام برنمى گردد، بلكه به قرن نوزدهم و يا بهتر بگوييم به قرن هفدهم [قبل از ميلاد] برمى گردد. شهر "اوركلدانى" محل پرورش و نشو و نماى ابراهيم عليه السلام بود كه امروزه به "مُغير" معروف است و بين نهرهاى دجله و فرات در دشت سمت جنوب واقع شده است. طبق آنچه از "سفر پيدايش" برمى آيد، ابراهيم عليه السلام با پدرش به نزديكى شهر "حاران" در دورترين نقطه غربى بين النهرين كوچ كردند. منابع تاريخى عربى مانند "تاريخ طبرى"، زادگاه ابراهيم عليه السلام را شهر "بابِل" مى داند. ياقوت حَمَوى در كتاب "معجم البلدان ، بابل" ، سرزمين بابِل را اين گونه توصيف مى كند كه بين دجله و فرات واقع شده و همان منطقه اى است كه به آن "سواد" گفته مى شود. ولادت ابراهيم عليه السلام نيز در دوران "نمرود بن كنعان بن كوش" بوده است. تاريخ ، ثابت كرده زمانى كه ابراهيم عليه السلام در عراق مى زيست، در عراق تمدن بابِل، حكمفرما بوده است.
مردوك! بابِليان، خدايان زيادى داشتند.به اين ترتيب كه هر شهرى خدايى داشت كه نگاهبان آن بود، و شهرهاى بزرگ و روستاها، خدايان كوچك ترى داشتند كه آنها را پرستيده و بدانان اظهار علاقه مى كردند. هر چند به طور رسمى، همه در مقابل خداى بزرگترشان كُرنِش مى كردند، ولى پس از آنكه روشن شد خدايان كوچك، جلوه و يا صفات خدايانِ بزرگترند، رفته رفته تعداد خدايان اندك شد و بدين سان "مردوك" عنوان خداى بابِل را، كه بزرگِ خدايان بابِل بود، گرفت.
آغاز دعوت ابراهيم عليه السلام پادشاهان، نياز شديدى به آمرزش و بخشش خدايان داشتند، از اين رو براى آنها پرستش گاه و معبد ساخته و اثاثيه و خوراك و شراب برايشان تهيه مى كردند. در محيطى كه تعدّد خدايان بر آن حاكم بود و مجسّمه هايى براى پرستش در آنها نصب شده بود، خداوند، امر فوق العاده مهم هدايت و ارشاد را به ابراهيم عليه السلام ارزانى داشت. آن حضرت با نظر صائب خويش و وحى پروردگارش دريافت كه خداوند، يكتا بوده و هم اوست كه حاكم بر اين جهان هستى است. به همين منظور تصميم گرفت به هدايت قوم خود قيام نموده و آنها را از قيد و بند خرافات برهاند. از اين رو، باب پند و اندرز را برايشان گشود و آنها را از وضعيتى كه در آن به سر مى بردند نهى كرد. اين ماجرا را قرآن برايمان چنين بازگو مى كند: وَلَقَدْ آتَيْنا إِبْراهِيمَ رُشْدَهُ مِنْ قَبْلُ وَكُنّا بِهِ عالِمِينَ (51) إِذ قالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ ما هذِهِ التَّماثِيلُ الَّتِى أَنْتُمْ لَها عاكِفُونَ (52) قالُوا وَجَدْنا آباءَنا لَها عابِدِينَ (53) قالَ لَقَدْ كُنْتُمْ أَنْتُمْ وَآباؤُكُمْ فِى ضَلالٍ مُبِينٍ (54)قالُوا أَجِئْتَنا بِالْحَقِّ أَمْ أَنْتَ مِنَ اللّاعِبِينَ (55) قالَ بَلْ رَبُّكُمْ رَبُّ السَّمواتِ وَالأَرضِ الَّذِى فَطَرَ هُنَّ وَ أَنَا عَلى ذلِكُمْ مِنَ الشّاهِدِينَ (56) ما پيش از اين ابراهيم را كاملاً به رشد و كمال خود رسانيديم و به شايستگى او بر اين مقام آگاهى داشتيم (51) هنگامى كه به پدر (عمويش) و قوم خود گفت: اين مجسّمه هاى بى روح و بُت هاى بى اثر چيست كه شما خود را در اسارت پرستش آنها قرار داده ايد (52) به ابراهيم پاسخ دادند: پدرانمــان اين بُت ها را مى پرستيدند (53) ابـراهيـم گفت:شمـا و پدرانتــان سخت در گمراهى هستيد (۵۴) آنها به ابراهيم گفتند: آيا تو دليلى بر حقانيّت خود دارى يا ما را به بازى گرفته اى؟ (55) وى پاسخ داد: خداى شما، همان خدايى است كه آفريننده زمين و آسمان است و من گواه بر اين امر هستم (56) سوره مباركه انبياء؛ آيات 51 تا 56
دليلى كه اين قوم براى پرستش بُت ها مى آوردند، اين بود كه پدرانشان بُت ها را پرستش مى كرده اند و آنان از پدران خود پيروى كرده اند و اين دليلى پوچ و واهى بود كه مُفسدان و تبهكاران در برابر مُصلحان و خيرانديشان اظهار مى داشتند و اين دليل چقدر بى محتوا بود كه به واسطه آن عقل و خِرد خويش را به بند كشيده و همانند چهارپايان، تسليم گذشتگان خود شده بودند. ابراهيم عليه السلام خواست قوم خود را از پرستش بُت ها و اعتقادات خرافى و افسانه اى كه در پى داشت آزاد سازد و آنها را به اوج حقيقت، يعنى پرستش خداى يگانه كه لزوماً هر فردى بايد در پى آن باشد، رهنمون گردد. اين موضوعى بود كه ابراهيم عليه السلام قوم خود را بدان مخاطب ساخت: قالَ أَفَرَأَيْتُمْ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ(75) أَنْتُمْ وَآباؤُكُمُ الأَقْدَمُونَ(76) فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِى إِلّا رَبَّ العالَمِينَ (77) الَّذِى خَلَقَنِى فَهُوَ يَهْدِينِ(78)وَالَّذِى هُـوَ يُطْعِمُنِى وَ يَسْقِينِ(79)وَ إِذا مَرِضْتُ فَهُـوَ يَشْفِينِ(80)وَالَّذِى يُمِيتُنِى ثُمَّ يُحْيِينِ(81) وَالَّذِى أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِى خَطِيئَتِى يَوْمَ الدِّينِ(82) گفت:آيـــا ديديد (ايـن) چيزهــايى را كـــه پيوستـه پرستش مى كـرديـد (75) شمــا و پـدران پيــشين شمـا (۷۶) همه آنها دشمن من هستند ]و من دشمن آنها[، مگر پروردگار عالميان(77) همان كسى كه مرا آفريد، و پيوسته راهنمائيم مى كند(78) و كسى كه مرا غذا مى دهد و سيراب مى نمايد (79) و هنگامى كه بيمار شوم مرا شفا مى دهد(80)و كسى كه مرا مى ميراند و سپس زنده مى كند (81) و كسى كه اميد دارم گناهم را در روز جزا ببخشد(82) سوره مباركه شعراء؛ آيات 75 تا 82
اين عبارات نمودار ايمان ابراهيم عليه السلام است. ايمانى كه هر عضوى از اعضايش را تسليم خداى خويش ساخته است. ايمانى كه غم و اندوه را از دل زدوده و آرامش دل و سعادت را بدان ارزانى مى دارد. ايمانى كه دل را از تسليم شدن به خرافات و پناه بردن به اوهام رهايى مى بخشد. بنابراين، جز خدا - كه پروردگار جهانيان است - كسى روزى دهنده و شفا بخش و ميراننده و زنده كننده و بخشاينده گناهان نيست. نوشته شده در 11 اردیبهشت 1386 |