به نام خداوند بخشنده مهربان

زمان هاي دعا به دو نوع تقسيم مي‌شوند:

1. زمان هاي نامتعين و نسبي كه در هر ساعت از شبانه‌ روز مي تواند پيش بيايد و بستگي به اعمال خود شخص يا حوادث پيرامون دارد.

2. زمان هاي متعين و خاص كه از طرف شارع معين شده است.

1.زمان هاي نامتعين

بعد از نماز: بهترين وسيله تقرّب به خدا، نماز است كه پيامبر آن را "معراج مؤمن" ناميده است و اين از بهترين اوقات دعاست.

امام باقر علیه السلام مي‌فرمايند: دعا بعد از نماز ، از نماز مستحبي بهتر است.

پيامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم مي‌فرمايند: هنگام ظهر همه چيز پروردگار را تسبيح مي‌كنند، پس خداوند در آن ساعت امر به نماز كرد و آن ساعتي است كه درب هاي آسمان گشوده است و بسته نخواهد شد تا بعداز نمازظهر و در آن ساعت دعا مستجاب مي‌شود.

و از امام صادق علیه السلامروايت است كه فرمودند: وقتي پدرم مي‌خواست حاجتي طلب كند هنگام ظهر آن را طلب مي‌كرد.

هنگام قرائت قرآن: تلاوت قرآن، گوش دادن به سخنان خداوند متعال است و خداوند، كريم‌ تر از آن است كه در مقابل، به سخن بنده خود توجّه نكند. اميرمؤمنانعلیه السلام توصيه به دعا در چهار وقت مي‌فرمايند كه يكي از آنها هنگام تلاوت قرآن است.

دعا قبل از بلا: انسان بايد هميشه پروردگار خود را به ياد داشته باشد و با توكّل بر او همه كارهاي خود را انجام دهد. اما معمولاً انسان در وقت راحتي خدا را فراموش مي‌كند و در حال سختي و ناچاري به ياد او مي‌افتد مثل اينكه خدا فقط خداي سختي‌ها و مشكلات است در حاليكه در راحتي‌ها به ياد خدا بودن، باعث جلب توجه خداوند در سختي‌ها مي‌شود. امام صادق علیه السلام مي‌فرمايند:كسي كه قبل از نزول بلا دعا كند، هنگام بلا دعايش مستجاب مي‌شود و به آسمان مي‌رود و ملائكه گويند اين صدا آشناست و كسي كه قبل از گرفتاري و بلا دعا نكند، دعايش هنگام بلا مستجاب نمي‌شود و ملائكه گويند اين صدا را نمي شناسيم.

2.زمان هاي متعين

چهار وقت روز: امام صادق علیه السلام مي‌فرمايند: دعا در چهار وقت به اجابت مي‌رسد: قبل از اذان صبح، بعد از طلوع فجر، بعدازظهر و بعد از مغرب. دعا در هر يك از اين چهار وقت در امر خاصي تأثير بيشتري دارد.

چنانكه امام صادق علیه السلام مي‌فرمايند:بعد از طلوع فجر تا طلوع خورشيد مخصوص تقسيم رزق و روزي است.

روز جمعه: حضرت علي علیه السلام مي‌فرمايند: روز جمعه بر درگاه خدا تضرّع و بسيار دعا كنيد و از خداوند طلب بخشش و رحمت كنيد. خداوند در اين روز دعاي هر مؤمني را اجابت مي‌كند.

و امام صادق علیه السلام و يا امام باقرعلیه السلام مي‌فرمايند: گاهي بنده ی مؤمن از خداوند حاجتي طلب مي‌كند و خداوند برآوردن حاجت او را تا روز جمعه به تأخيري مي‌اندازد.

شب عيد قربان و اول ماه رجب:

امير مؤمنان حضرت علي علیه السلام مي‌فرمايند: من تعجّب مي‌كنم از كسي كه در چهار شب از سال، فارغ از عبادت باشد: شب عيد فطر، شب عيد قربان، شب نيمه شعبان و شب اول ماه رجب.

روز عرفه:

امام سجّاد علیه السلام مي‌فرمايند:عصر روز عرفه خداوند ملائك را به آسمان دنيا نازل مي‌كند و به آنان مي‌فرمايد: به بندگانم نگاه كنيد كه با سختي و زحمت به سوي من آمده اند و به آنان پيام فرستاده ام كه مرا بخوانيد و از من درخواست كنيد من شما ملائك را شاهد مي‌گيرم كه همين امروز دعاي آنان را اجابت كنم.

نيمه شعبان:

شب نيمه شعبان از شب هاي بافضيلت سال است كه با ولادت امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف بر فضل و بركت آن افزوده شد. امام صادق علیه السلام مي‌فرمايد: 

پدرم فرمود: اين شب، بعد از شب قدر برترين شب سال است. در اين شب خداوند از روي فضل و كرم به مردم نظر مي‌كند و بندگان خود را مي‌بخشد. پس در اين شب براي رسيدن به خدا بسيار تلاش كنيد و اين شبي است كه خداوند بر خود فرض كرده كه دعا كننده‌اي را نا اميد برنگرداند مادامي كه معصيت و گناه طلب نكند . امام رضا علیه السلام در فضيلت اين شب فرمودند: شبي است كه خداوند بندگان خود را از آتش مي‌رهاند و گناهان بزرگ را مي‌بخشد. پدرم مي‌فرمود: دعا در اين شب مستجاب است و سيره معصومين علیه السلام شب زنده‌داري و مناجات در اين شب بوده است. چنانكه امام سجاد علیه السلام اين شب را سه قسم مي‌كرد:قسمتي را نماز مي‌خواند، قسمتي را دعا مي‌كرد و اهل خانه ‌آمين مي‌گفتند سپس استغفار مي‌كرد و از خدا بهشت طلب مي‌كرد و اين كار تا طلوع فجر ادامه داشت.

شب عيد فطر:

يك ماه مهماني خدا و دوري انسان از بسياري از گناهان و تابيدن نور الهي بر دل بندگان در شبهاي قدر انسان را به خالق خود نزديك مي‌كند و اين از بهترين اوقات دعاست .در اين شب پاداش عمل يك ماه بندگان داده مي شود. پيامبراسلام صل الله علیه و آله و سلم مي‌فرمايند: وقتي شب‌ عيد فطر فرا مي‌رسد- كه به آن شب پاداش گويند - خداوند اجر عاملين را مي‌دهد ولي بدون حساب .در اين حال دعا مي‌تواند باعث جلب رضايت الهي و دريافت پاداش بيشتر شود.

از امام رضا علیه السلام روايت است : در سه شب روزي ها و مرگ ها و مقدّرات يك سال تقسيم مي‌شود. شب بيست و سوم ماه مبارك رمضان، نيمه شعبان و شب عيد فطر.

ماه مبارك رمضان:

ماه مبارك رمضان، ماه رحمت خداست كه درب هاي بهشت باز و درب هاي جهنم بسته است. ماهي است كه خداوند بركات خود را بر بندگان نازل مي‌كند و همه آنان را مهمان سفره فضل و كرم خويش مي‌نمايد و ميزبان هر چه در توان دارد مهمان خود را شاد و راضي نگه مي‌دارد و برآوردن تقاضاي مهمان را بر خود وظيفه مي‌داند .بنابراين ماه مبارك رمضان از بهترين فرصت هاي طلب حاجت از خداوند متعال است.

امير مؤمنان حضرت علي علیه السلام مي‌فرمايند: در ماه مبارك رمضان بسيار دعا كنيد و رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم مي‌فرمايند: دعا در ماه رمضان مقبول است.

شب قدر:

امام صادق علیه السلام مي‌فرمايند: شب قدر، قلب ماه رمضان است. شبي است كه از هزار ماه بهتر است و به بيان امام صادق علیه السلام شبي كه عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماهي كه شب قدر در آن نباشد.دعا در اين شب به سبب فضيلتي كه دارد هم به اجابت نزديكتر است و هم مي‌تواند سرنوشت يك سال انسان را با خير و عافيت رقم زند؛ چنانكه امام باقر علیه السلام مي‌فرمايند:

در شب قدر همه مسائل مربوط به يكسال تا شب قدر ديگر مقدّر مي‌شود. مسائلي همچون خير و شر، طاعت و معصيت، ولادت و مرگ يا رزق و روزي.

 پس هرچه درآن سال مقدر شود حتمي است و قطعاً محقّق خواهد شد.

نوشته شده در 26 ارديبهشت 1386